Một bé gái 4 tuổi có mẹ nhiễm HIV ở bang Mississippi thuộc miền nam Hoa Kỳ tái xuất hiện virus HIV/AIDS sau khi đã được chữa khỏi, việc phân biệt đối xử chống lại người đồng tính đe dọa sự lây lan của HIV/AIDS, lời cảnh báo và kêu gọi của WHO với người nhiễm HIV/AIDS là sự kiện quốc tế nổi bật tuần qua.

HIV tái xuất hiện trong một bé gái ở Missisipi đãđược 'chữa khỏi'

Ngày 10/7/2014. BBC News - Một bé gái 4 tuổi được cho là tái xuất hiện virus HIV/AIDS sau khi đã được chữa khỏi virus, cô bé được sinh ra tại một bang Mississippi thuộc miền nam Hoa Kỳ bởi một bà mẹ có HIV dương tính và bé gái được phát hiện nhiễm HIV khi sinh ra. Các bác sĩ cho biết các xét nghiệm vào tuần trước không còn sự thuyên giảm,đứa bé đã không còn HIV gần đây nhất là vào tháng 3/2014 và không nhận được sự điều trị trong gần hai năm, tin tức này là một sự thụt lùi cho niềm hy vọng rằng việc điều trị thuốc rất sớm có thể đảo ngược bệnh vĩnh viễn.

Tiến sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện dị ứng và các bệnh truyền nhiễm quốc gia (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) nói với phương tiện truyền thông Mỹ rằng kết quả mới "rõ ràng là đáng thất vọng" (obviously disappointing) và có những tác động có thể có trên một nghiên cứu về HIV ở cấp độ liên bang sắp tới: "Chúng tôi sẽ thực hiện một nghiên cứu lớn có liên quan và tìm xem có cần bất kỳ sự điều chỉnh nào trong điều trị".

Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) tấn công hệ thống miễn dịch

Phân tích (Analysis)

Có hy vọng rất lớn rằng "bé gái Mississippi" (Mississippi baby) sẽ sống một cuộc sống không có HIV, các thuốc kháng virus có thể kiểm soát được virus ở trong máu nhưng HIV có những địa điểm trốn rất hiệu quả-được gọi là các hồ chứa ở trong ruột và não, nếu ngừng điều trị thì sau đó virus sẽ xuất hiện từ các hồ chứa và bắt đầu tấn công lại lần nữa. Các bác sĩ hy vọng rằng bắt đầu điều trị bằng thuốc trong vòng vài giờ sau sinh sẽ ngăn chặn các hồ chứa hình thành, điều này dường như không phải ở trong trường hợp này. Trường hợp này sẽ không bao giờ dẫn đến việc chữa khỏi bệnh cho người lớn bị nhiễm HIV, những người bắt đầu điều trị sau nhiều tháng hoặc nhiều năm khi nhiễm bệnh. Em bé Mississippi đã trở thành một lời nhắc nhở về sự khó khăn như thế nào để đánh bại HIV và khoảng thời gian dài bao lâu để thực sự chữa khỏi bệnh cho người nhiễm HIV.

Đột biến gen (genetic mutation)

              Đứa trẻ, có biệt danh là "Mississippi baby" không nhận được bất kỳ sự chăm sóc nào về HIV trước khi sinh, vì nguy cơ nhiễm trùng lớn hơn nên bé gái đã bắt đầu được điều trị với các thuốc kháng HIV hiệu lực cao chỉ vài giờ sau khi sinh. Bé gái tiếp tục được điều trị cho tới 18 tháng tuổi cho đến khi các bác sĩ không thể tìm thấy virus ở bé gái, khi bé quay trở lại 10 tháng sau đó, không có dấu hiệu của nhiễm trùng được chứng minh mặc dù người mẹ đã không sử dụng thuốc HIV cho bé trong thời gian đó. Các xét nghiệm lập đi lập laị cho thấy không phát hiện có vi rút HIV cho đến vào tuần trước, các bác sĩ vẫn chưa biết lý do tại sao virus lại tái xuất hiện. Tuy nhiên, ông cho biết các nhà nghiên cứu sẽ xem xét làm thế nào mà điều trị sớm có thể hạn chế sự phát triển của virus.

Một đứa trẻ thứ hai bị nhiễm HIV đã được điều trị sớm chỉ vài giờ sau khi sinh tại Los Angeles vào tháng 4/2013, các xét nghiệm sau đó cho thấy đứa trẻ này biến mất virus hoàn toàn nhưng vẫn được điều trị liên tục, chỉ có một người lớn hiện đang được cho là đã được chữa khỏi HIV. Trong năm 2007, Timothy Ray Brown được ghép tủy xương từ một người cho với một đột biến gen hiếm gặp chống lại HIV đã cho thấy không có dấu hiệu nhiễm trùng trong hơn 5 năm.

Phân biệt đối xử chống lại người đồng tính đe dọa sự lây lan của HIV/AIDS

Ngày 11/7/2014. GENEVA - Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết việc phân biệt đối xử, kỳ thị và đạo luật hình sự hóa hành vi tình dục đồng giới và chuyển đổi giới tính đang cản trở những người này tiếp cận được các dịch vụ y tế mà họ cần. WHO cũng cảnh báo nhiễm HIV/AIDS sẽ lây lan nếu người đồng tính và những người có nguy cơ cao khác không được tiếp cận với công tác phòng chống và điều trị HIV. Điều trị với các thuốc kháng virus có được thành công khi giúp hàng triệu người nhiễm HIV sống sót, tuy nhiên hàng triệu người có nguy cơ lây nhiễm cao nhất không nhận được các loại thuốc cứu mạng sống hoặc chăm sóc thiết yếu khác. Theo WHO những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới, ở trong tù, tiêm chích ma túy, bán dâm và chuyển giới đang phải đối mặt với các chính sách và các luật phân biệt đối xử ở nhiều nước, ngăn ngừa họ tiếp cận với các dịch vụ dự phòng, xét nghiệm và điều trị HIV. WHO cho rằng sự kỳ thị và hình sự hóa bằng luật pháp được gọi là hành vi lệch lạc không khuyến khích người có nguy cơ cao trong việc tìm kiếm sự giúp đỡ và đưa căn bệnh này đi vào ngõ cụt.

Giám đốc văn phòng HIV của WHO ông Gottfried Hirnschall nói những chính sách này là phản tác dụng và đe dọa lây lan dịch bệnh trong cộng đồng: "Rõ ràng những người này-những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới, sử dụng ma túy không sống trong sự cách ly và chúng ta thấy có sự chồng chéo của những hành vi này. Một ai đó mà sử dụng ma túy thuốc có thể là một người đàn ông có quan hệ tình dục đồng giới ((MSM_ man who has sex with men) có thể bán dâm và một ai đó là người hành nghề mại dâm sẽ có các đối tác bạn tình có thể có con… vì vậy rõ ràng những mối liên hệ đó là rất quan trọng". Đến cuối năm 2013, WHO thông báo có khoảng 13 triệu người được điều trị bằng các thuốc kháng virus, hầu hết những người này đang sống ở các nước nghèo và thu nhập trung bình đã dẫn đến việc giảm 20% các trường hợp tử vong liên quan đến HIV, trong khi đây là tin tốt lành thì WHO cho biết các nỗ lực phòng ngừa vẫn đang tụt lại phía sau, đặc biệt là các nhóm nguy cơ cao. Giám đốc Mariangela Simao của UNAIDS về quyền lợi, giới tính, phòng chống và huy động cộng đồng (Rights, Gender, Prevention and Community Mobilization) cho biết nhiều người không tìm kiếm điều trị HIV vì họ sợ quyền của họ được bảo mật sẽ không được giữ kín: "Điều này đã bị đe dọa gần đây, ít nhất là ở hai nước-Nigeria và Uganda, liên quan đến nghĩa vụ báo cáo của bất cứ ai nếu họ biết ai đó là người một người đàn ông đồng tính, chúng tôi có báo cáo từ các quốc gia này và ghi nhận sự gián đoạn nghiêm trọng trong sự sẵn có và tiếp cận với HIV và dịch vụ y tế khác sau khi ban hành các luật này".

WHO đang phát hành các hướng dẫn mới về dự phòng, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc HIV tập trung vào 5 nhóm có nguy cơ cao chủ chốt trước khi Hội nghị AIDS diễn ra vào tuần tới tại Melbourne (Australia). Hướng dẫn bao gồm một loạt các khuyến cáo lâm sàng và nhấn mạnh sự cần thiết với các nước nhằm loại bỏ các rào cản pháp lý và xã hội mà nó ngăn chặn nhiều người tiếp cậnvào các dịch vụ cứu mạng sống. 

Cảnh báo và kêu gọi của WHO với người nhiễm HIV/AIDS

Cảnh báo người có nguy cơ nhiễm HIV nhất không nhận được các dịch vụ y tế mà họ cần

Ngày 11/7/2014. GENEVA – WHO cảnh báo: thất bại trong việc cung cấp dịch vụ về HIV đầy đủ cho các nhóm chủ chốt - những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới, ở trong tù, tiêm chích ma túy, bán dâm và người chuyển giới đe dọa tiến bộ toàn cầu về phòng chống HIV. Những người này có nguy cơ nhiễm HIV cao nhất nhưng ít có khả năng được tiếp cận với dự phòng, xét nghiệm và điều trị HIV. Ở nhiều nước họ bị gạt ra ngoài kế hoạch quốc gia về HIV và các chính sách và luật phân biệt đối xử là những rào cản chính để tiếp cận với các dịch vụ y tế. Hôm nay, WHO công bố"Hướng dẫn thốngnhất về phòng chống, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc HIV cho các nhóm đối tượng chủ chốt" (Consolidated guidelines o­n HIV prevention, diagnosis, treatment and care for key populations) trong quá trình tiến tới Hội nghị AIDS quốc tế ở Melbourne, Australia, bắt đầu từ ngày 20/7/2014.

Người dễ có nguy cơ nhiễm HIV nhất không nhận được các dịch vụ y tế mà họ cần

Thực hiện các bước để làm giảm số ca nhiễm HIV mới(Steps to reduce new HIV infections)

Hướng dẫn phác thảo các bước cho các nước nhằm giảm thiểu số ca nhiễm HIV mới và tăng cường tiếp cận xét ​​nghiệm HIV, điều trị và chăm sóc cho năm “nhóm quần thể chủ chốt” (key populations) này bao gồm một loạt các khuyến cáo toàn diện về lâm sàng cho nhóm quần thể này nhưng có hiệu quả, WHO cũng khuyến cáo các nước cần phải loại bỏ các rào cản pháp lý và xã hội mà nó ngăn chặn nhiều người tiếp cận với các dịch vụ y tế.

Lần đầu tiên, WHO khuyến cáo mạnh mẽ những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới cân nhắc việc sử dụng các thuốc kháng vi rút như là một phương pháp bổ sung trong chống lây nhiễm HIV (điều trị dự phòng trước phơi nhiễm- pre-exposure prophylaxis )** cùng với việc sử dụng bao cao su. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm đàn ông quan hệ tình dục đồng giới vẫn ở mức cao gần như ở khắp mọi nơi và các lựa chọn dự phòng mới là rất cần thiết.Mô hình tính toán ước tính trên toàn cầu giảm tỷ lệ nhiễm HIV từ 20-25% trong nhóm đàn ông quan hệ tình dục với những người cùng giới có thể đạt được thông qua dự phòng trước phơi nhiễm, ngăn ngừa lên đến 1 triệu ca nhiễm mới trong nhóm này trong 10 năm. Các nghiên cứu cho thấy phụ nữ hành nghề mại dâm nhiều khả năng bị nhiễm HIV cao gấp 14 lần so với những phụ nữ khác, những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giớinhiều khả năng bị nhiễm HIV gấp 19 lần so với quần thể dân số nói chung và phụ nữ chuyển đổi giới tính nhiều khả năng bị nhiễm HIV cao gấp gần 50 lần so với những người lớn khác. Đối với những người tiêm chích ma túy, nghiên cứu cho thấy nguy cơ nhiễm HIV có thể cũng cao hơn so với quần thể dân số nói chung là 50 lần.

"Không ai trong số những người này sống trong sự cách ly", Tiến sĩ Gottfried Hirnschall, Giám đốc bộ phận HIV của WHO cho biết: "Gái mại dâm và khách hàng của họ có chồng, vợ và các bạn tình. Một số người tiêm chích ma túy, nhiều người có con, thất bại trong việc cung cấpdịch vụ cho những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao nhất làm hủy hoại cho tiến bộ hơn nữa chống lại đại dịch toàn cầu, đe dọa sức khỏe và phúc lợi của các cá nhân, gia đình và cộng đồng".

Tiếp tục tiến bộ toàn cầu vẫn là điều cần thiết(Continued global progress still needed)

Các hướng dẫn này được xuất bản là những số liệu mới nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục tiến bộ toàn cầu về HIV, đến cuối năm 2013 khoảng 13 triệu người đã tham gia điều trị các thuốc kháng virus (ART) với 11,7 triệu trong số những người sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình dẫn đến việc làm giảm 20% số ca tử vong liên quan đến HIV từ năm 2009 đến 2012. Tuy nhiên, trong khi số lượng người chết do AIDS giảm mạnh thì các nỗ lực phòng ngừa vẫn còn tụt hậu quá xa phía sau, đặc biệt là trong các nhóm quần thể chủ chốt. Vẫn có những khoảng trống đáng kể trong việc giải quyết nhu cầu của họ trong các kế hoạch quốc gia về HIV, trên toàn cầu chỉ 70% các nước được khảo sát đáp ứng nhu cầu của những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới và người bán dâm một cách rõ ràng, trong khi con số đáp ứng cho những người tiêm chích ma túy chỉ là 40%, người chuyển giới (transgender people) hiếm khi được đề cập trong kế hoạch HIV, thậm chí một số nơi các chính sách chỉ tồn tại trên giấy và thật là khó khăn cho người dân tiếp cận các dịch vụ có thể giúp đỡ họ. Nhóm quần thể chủ chốt ít có khả năng tiếp cận bình đẳng với điều trị HIV, ví dụ trong một số nơiở Đông Âu những người tiêm chích ma túy chiếm hơn một nửa số người nhiễm HIV nhưng chỉ có một phần ba số người nhiễm HIV được tiếp cận với thuốc ART.

Ở nhiều nước, sự phân biệt đối xử gia tăng được bởi đạo luật hình sự hóa hành vi tình dục, sử dụng ma túy, thay đổi giới tính hoặc nhận thức về khuynh hướng tình dục. Tuy nhiên nhũng nơi mà luật pháp và các chính sách hỗ trợ tiếp cận tới các dịch vụ HIV cho các nhóm quần thể chủ chốt này thì bệnh tật và tử vong do HIV trong các nhóm này đã giảm và tỷ lệ nhiễm HIV mới vẫn còn thấp hoặc đã giảm, đặc biệt là gái mại dâm và những người tiêm chích ma túy. "Các chính sách đậm nét có thể dẫn đến các kết quả đậm nét", Tiến sĩ Rachel Baggaley từ Bộ phậnphòng chống HIV của WHO nói: "Thái Lan là một trong những quốc gia tiên phong đầu tiên của chương trình nhận ra sự cần thiết để giữ cho người hành nghề mại dâm lành mạnh và làm giảm lây nhiễm HIV mới. Malaysia, Tây Ban Nha và Cộng hòa thống nhất Tanzania đã có những tiến bộ lớn trong việc cung cấp điều trị thay thế chất gây nghiện và chương trình bơm kim tiêm cho những người tiêm chích ma túy. Dữ liệu cho thấy ở những nơi có một sự kết hợp của các dịch vụ phòng ngừa và điều trị HIV hiệu quả cho những người tiêm chích ma túy sẵn có thì việc lây nhiễm HIV trong số những người tiêm chích ma túy là ít nhất".

Những hướng dẫn mới này phác thảo ra 'gói HIV toàn diện' (comprehensive HIV packages) trong phòng ngừa, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc cho năm nhóm quần thể chủ chốt và giải quyết các vấn đề cụ thể và nhu cầu của thanh thiếu niên từ các nhóm này bao gồm các biện pháp quản lý tốt hơn về sức khỏe tình dục và sinh sản, sức khỏe tâm thần và đồng nhiễm như bệnh lao và viêm gan. Các hướng dẫn mới nhấn mạnh sự cần thiết phải có chương trình bơm kim tiêm và các chương trình điều trị thay thế chất gây nghiện opioid và bao gồm các khuyến cáo điều trị liều cao trong cộng đồng. Tại Hội nghị quốc tế AIDS 2014 ởMelbourne, WHO sẽ kêu gọi các chính phủ tiếp tục các hoạt động mạnh mẽ và tăng cường các chương trình HIV để tất cả các nhóm đối tượng chủ chốt được hưởng lợi từ những tiến bộ liên tục trong điều trị HIV và mở rộng chương trình.

* Nhóm quần thể chủ chốt (Key populations) được xác định là nhóm có nguy cơ cao đặc biệt nhiễm HIV không phân biệt loại dịch bệnh hoặc hoàn cảnh địa phương, ngoài ra họ thường có những vấn đề pháp lý và xã hội liên quan đến hành vi làm tăng tính dễ tổn thương với HIV, những hướng dẫn này tập trung vào 5 nhóm quần thể chủ chốt.

** Dự phòng trước phơi nhiễm (Pre-exposure prophylaxis) hoặc PrEP là cách để những người không có HIV nhưng có nguy cơ bị nhiễm HIV nhằm ngăn chặn họ bị lây nhiễm HIV bằng cách sử dụng một viên thuốc (thường là một sự kết hợp của hai loại thuốc kháng virus) mỗi ngày. PrEP, khi thực hiện đều đặnđã được chứng minh làm giảm nguy cơ nhiễm HIV ở những người có nguy cơ cao lên đến 92%. PrEP là ít có hiệu quả nếu không được sử dụng đều đặn.

WHO kêu gọi những người đàn ông đồng tính khỏe mạnh dùng thuốc HIV

Ngày 11/7/2014. BBC News - WHO kêu gọi tất cả người đàn ông đồng tính có quan hệ tình dục dùng thuốc kháng virus để làm giảm sự lây lan HIV và cho rằng động thái này có thể giúp ngăn ngừa một triệu ca nhiễm HIV mới trong hơn 10 năm.Các quan chức y tế cảnh báo tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm này vẫn còn cao trên toàn cầu nhưng các nhà hoạt động nói rằng điều này có thể không khuyến khích việc sử dụng bao cao su-một trong những phương pháp tốt nhất để ngăn chặn sự lây lan của virus.Theo báo cáo của WHO, những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới cónhiều khả năng bị nhiễm HIV hơn 19 lần so với quần thể dân số nói chung.

“Ý tưởng của việc điều trị dự phòng không phải là mới nhưng ý tưởng mở rộng điều trị cho những người âm tính với HIV từ nhóm nguy cơ cao là mới".

Thuốc kháng virus được sử dụng rộng rãi hơn để điều trị cho những người bị nhiễm HIV

“Cách tiếp cận thú vị”('Exciting approach')

Theo các chuyên gia y tế cung cấp thuốc kháng virus cho tất cả những người đàn ông có nguy cơ được gọi là dự phòng trước phơi nhiễm sẽ cung cấp thêm một cách để ngăn ngừa việc lây nhiễm cùng với việc sử dụng bao cao su, khi thực hiện đều đặn bởi những người có nguy cơ cao, các nghiên cứu cho thấy thuốc có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV lên tới 92% và các nhà khoa học nói việc khuyến khích đàn ông trong nhóm này sử dụngnhững viên thuốc kháng virus có thể dẫn đến việc làm giảm tới 25% các trường hợp nhiễm mới trên toàn cầu. Tiến sĩ Rosemary Gillespie của Terrence Higgins Trust cho biết: "Chúng tôi đã biết nếu một ai đó bị nhiễm HIV thì việc sử dụng các thuốc kháng virus sẽ làm giảm đáng kể khả năng lây lan cũng như sử dụng bao cao su, ý tưởng của việc điều trị dự phòng không phải là mới nhưng ý tưởng mở rộng điều trị cho những người có HIV âm tính từ nhóm nguy cơ cao là mới. Dự phòng trước phơi nhiễm (Pre-exposure prophylaxis) là một cách tiếp cận thú vị và có khả năng là một trong một số cách thức mà chúng ta có thể làm giảm sự lây lan của HIV trong tương lai, tuy nhiên chúng ta cần phải đánh giá hiệu quả của nó trong dự phòng HIV cho những người đàn ông đồng tính".

“ Tiến bộ bị đe dọa”('Progress threatened')

Tiến sĩ Rosemary Gillespie cho rằng đến khi các kết quả thử nghiệm ở Vương quốc Anh được biết đến thì bao cao su và xét nghiệm thường xuyên vẫn là vũ khí tốt nhất chống lại HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Theo WHO trong khi số lượng người chết vì AIDS giảm mạnh thì các nhóm quần thể chủ chốt cần được quan tâm hơn và báo cáo của WHO cho biết phụ nữ chuyển đổi giới tính có khả năng nhiễm HIV cao gấp gần 50 lần so với những người lớn khác và có một mức độ tương tự được nhìn thấy trong những người tiêm chích ma túy và gái mại dâm có nhiều khả năng bị nhiễm HIV gấp hơn 14 lần so với quần thể dân số nói chung. Tiến sĩ Gottfried Hirnschall của WHO nói: "Thất bại trong việc cung cấp các dịch vụ cho những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao nhất hủy hoại các tiến bộ hơn nữa trong cuộc chống lại đại dịch trên toàn cầu, đe dọa sức khỏe và hạnh phúc của cá nhân, gia đình và cộng đồng".

Các nội dung khác »

---