Home TRANG CHỦ Thứ 3, ngày 19/03/2024
    Hỏi đáp   Diễn đàn   Sơ đồ site     Liên hệ     English
IMPE-QN
Web Sites & Commerce Giới thiệu
Web Sites & Commerce Tin tức - Sự kiện
Web Sites & Commerce Hoạt động hợp tác
Web Sites & Commerce Hoạt động đào tạo
Web Sites & Commerce Chuyên đề
Finance & Retail Tư vấn sức khỏe
Hỏi-Đáp
Y học thường thức
Kiến thức phổ thông
Web Sites & Commerce Tạp chí-Ấn phẩm
Web Sites & Commerce Thư viện điện tử
Web Sites & Commerce Hoạt động Đảng & Đoàn thể
Web Sites & Commerce Bạn trẻ
Web Sites & Commerce Văn bản pháp quy
Số liệu thống kê
Web Sites & Commerce An toàn thực phẩm & hóa chất
Web Sites & Commerce Thầy thuốc và Danh nhân
Web Sites & Commerce Ngành Y-Vinh dự và trách nhiệm
Web Sites & Commerce Trung tâm dịch vụ
Web Sites & Commerce Thông báo-Công khai
Web Sites & Commerce Góc thư giản

Tìm kiếm

Đăng nhập
Tên truy cập
Mật khẩu

WEBLINKS
Website liên kết khác
 
 
Số lượt truy cập:
5 2 1 9 9 6 4 9
Số người đang truy cập
1 0 6 8
 Tư vấn sức khỏe Y học thường thức
Trên lâm sàng, cần lưu ý bệnh lao đồng nhiễm HIV để phát hiện, chẩn đoán và điều trị phù hợp
Lưu ý bệnh lao đồng nhiễm HIV

Hiện nay tình trạng bệnh nhân mắc bệnh lao đồng nhiễm HIV (human immunodeficiency virus) thường gặp tại các cơ sở điều trị. Vì vậy tất cả những người bệnh lao cần được cung cấp thông tin, tư vấn và xét nghiệm HIV theo quy trình PITC (provider initiated HIV testing and counseling) tức là nhân viên y tế phải chủ động tư vấn, đề xuất và cung cấp dịch vụ xét nghiệm HIV cho người mắc bệnh lao để giúp cho việc phát hiện và có biện pháp xử trí phù hợp.

Bệnh lao đồng nhiễm HIV

Thực tế trên lâm sàng, bệnh lao thường đồng nhiễm với HIV; vì vậy cần phát hiện vấn đề này bằng xét nghiệm để chẩn đoán. Trước khi xét nghiệm chẩn đoán nhiễm HIV cho các bệnh nhân lao, cần tư vấn với hình thức phù hợp tùy theo từng đối tượng và điều kiện cụ thể như: tư vấn theo nhóm gồm nhóm phạm nhân, can phạm; nhóm học viên các trung tâm chữa bệnh, dạy nghề...; tư vấn cho từng cá nhân; nên sử dụng tờ rơi, tờ tranh bướm tuyên truyền... trong quá trình tư vấn. Nội dung tư vấn cần căn cứ vào sự tìm hiểu về tiền sử thực hiện xét nghiệm chẩn đoán HIV của người bệnh và các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV; giải thích lý do và lợi ích của việc xét nghiệm HIV để chẩn đoán, điều trị và dự phòng đối với người bệnh; các thông tin cần được cung cấp cho ngườibệnh như: người mắc bệnh lao cũng có khả năng bị nhiễm HIV, việcchẩn đoán HIV sớm và điều trị thích hợp bệnh lao và nhiễm HIV sẽ cho kết quả tốthơn điều trị lao đơn thuần;xác nhận tính tự nguyện và bảo mật của xét nghiệm chẩn đoán HIV; khẳng định việc từ chối xét nghiệm HIV sẽ không ảnh hưởng đến khả năngtiếp cận của người bệnh đối với những dịch vụ khám chữa bệnh khác;giới thiệu về dịch vụ chuyển tiếp nếu như kết quả xét nghiệm là dương tính với HIV; đồng thời giải đáp những thắc mắc, băn khoăn của người bệnh.

Xét nghiệm chẩn đoán HIV được thực hiện khi người bệnh đồng ý, họ sẽ ký một bản cam kết và bản cam kết này đượclưu lại trong hồ sơ người bệnh.Máu của người bệnh được thu thập và gửi đến cơ sở y tế có khả năng thựchiện test sàng lọc tại các đơn vị PITC thuộc chương trình chống lao. Nếu testsàng lọc có kết quả dương tính, mẫu máu sẽ được tiếp tục gửi đến phòng xétnghiệm được phép khẳng định HIV gần nhất thực hiện. Thông thường kếtquả sẽ có khoảng 7 đến 10 ngày sau khi mẫu máu được gửi xét nghiệm.

Tùy theo kết quả xét nghiệm cuối cùng, nhân viên y tế nơi tư vấn scăn cứ vào kết quả âm tính hay dương tính để tiếp tc tư vấn cho người mc bệnh lao. Nếu kết quxét nghim chẩn đoán HIV âm tính, cần thông báo cho người bệnh biết kết quả xét nghiệm; tư vấn giúp người bệnh hiểu đúng về kết quả xét nghiệm và ý nghĩa của giaiđoạn cửa sổ, đồng thời khuyên người bệnh nên xét nghiệm lại sau 6 đến 12 tuần ở một trung tâm tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện nếu nghi ngờ có yếu tố nguycơ; phải tư vấn cho người bệnh về nguy cơ lây nhiễm HIV và biện pháp dự phòng, kểcả khuyên bạn tình của họ cần được xét nghiệm chẩn đoán HIV; ngoài ragiới thiệu chuyển tiếp người bệnh đến các dịch vụ can thiệp dự phòng lâynhiễm HIV nếu họ có yêu cầu. Nếu kết quxét nghim chẩn đoán HIV dương tính, phảithông báo kết quả xét nghiệm HIV cho người bệnh biết, giải thích cho ngườibệnh về kết quả xét nghiệm; cần hỗ trợ tinh thần, tâm lý cho người bệnh; tư vấn cho người bệnh hiểu về sự cần thiết của việc chăm sóc và điều trị HIV, thông tincác dịch vụ hỗ trợ sẵn có tiếp theo cho người bệnh;tư vấn các việc cần thiết ngay cho bệnh nhân như tiếp tục điều trị bệnh lao, dự phòng cácbệnh lây truyền cho bản thân và người thân; trao đổi với người bệnh cách tiết lộ kết quả HIV dương tính cho vợ, chồng,người thân... và động viên tư vấn những người này nên thực hiện xét nghiệm HIV tự nguyện; đồng thời giới thiệu, hội chẩn với cơ sở điều trị, tạo điều kiện chuyển tiếp người bệnhđến các dịch vụ chăm sóc HIV để được đăng ký điều trị bằng thuốc ARV (antiretroviral) sớm nhất nếu cóthể và điều trị dự phòng bằng Cotrimoxazol; ngoài ra sau khi giới thiệu cũng cần theo dõi hỗ trợ tiếp tục để chắn chắn người bệnh tiếp cậnđược dịch vụ. Nếu kết quxét nghim chẩn đoán HIV không xác định được, cần giải thích để giúp người bệnh hiểu đúng về kết quả xét nghiệm;hỗ trợ tinh thần, tâm lý cho người bệnh;tư vấn về các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV; đồng thờihẹn thời gian xét nghiệm lại sau 14 ngày.

Chẩn đoán bệnh lao ở người nhiễm HIV

Thực tế biểu hiện trên lâm sàng, cận lâm sàng ca bnh lao ở người nhiễm HIV thường không điển hình và thường tiến trin nhanh dễ dn đến tvong. Vì vậy tại các cơ sở y tế, đặc bit những phòng khám ngoại trú cho người nhim HIV phải chú ý sàng lọc bệnh lao cho người nhim HIV mi lần đến khám do bt klý do nào. Việc chẩn đoán mắc bệnh lao ở người nhim HIV do bác sĩ quyết định căn cứ trên yếu tố nguy cơ mắc bệnh lao, các biu hin lâm sàng và cận lâm sàng.

Các yếu tố nguy cơ mắc bệnh lao ở người nhiễm HIV bao gồm người bệnh có tiền sử điều trị bệnh lao, có tiếp xúc với nguồn lây nhiễm lao, có tiền sử chữa bệnh trong các cơ sở cai nghiện hoặc ở trại giam, có tình trạng suy dinh dưỡng, có tiền sử nghiện rượu và ma túy.

Các dấu hiệu lâm sàng cần được lưu ý, sàng lọc bnh lao ở người nhiễm HIV nhm loi trkhả năng mắc lao để cung cpthuốc điều trdphòng bằng Isoniazid theo quy định, đồng thi phát hin nhng bất thườngnghi mắc bệnh lao hoc không loi trừ được bệnh lao để chuyn đến cơ sở y tế khám chuyên khoa nhằm phát hin bnh lao. Người nhim HIV nếu không có đủ4 triu chứng như ho, sốt nhẹ về chiều, sút cân, ra mồ hôi trộm thì có thể loi trừ được không mc bệnh lao tiến trin và có thể xem xét điều trdphòng lao bng thuốc Isoniazid. Nếu có ít nht 1 hoc nhiu triu chng trên thì cn gi bệnh nhân đến khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để phát hin bnh lao, các du hiệu này thường din tiến nhanh và ít đáp ứng vi các điều trị thông thường. Người nhim HIV nếu có bt kdu hiu hô hp nào cũng cần được khám sàng lc phát hin bệnh lao phi. Vthc hành lâm sàng, bác sĩ cn đánh giá tình trạng người bnh xem có du hiu nguy him hay không bao gm: không tự đi lại được, nhp thtrên 30 ln mỗi phút, st cao trên 39 độ C, mch nhanh trên 120 ln mỗi phút ở người nhiễm HIV để có nhng có nhng quyết định xtrí chẩn đoán và điều trphù hp.

Chẩn đoán cận lâm sàng thường căn cứ vào xét nghiệm vi khuẩn, chẩn đoán hình ảnh và mô bệnh học-giải phẫu bệnh. Xét nghiệm vi khuẩn bằng xét nghiệm đờm tùy theo điều kiện cơ sở vật chất và cơ sở y tế, có thể thựchiện với xét nghiệm nhuộm soi đờm trực tiếp được áp dụng ở tuyến y tế quận, huyện, thị xã, thành phố hoặc các điểmkính hiển vi phát hiện; cần chú ý hướng dẫn người bệnh lấy đờm đúng cách, có thể lấy 2 mẫutại chỗ cách nhau ít nhất 2 giờ; thời gian cho kết quả xét nghiệm thực hiện trong ngày ở người bệnh đến khám. Xét nghiệm Xpert MTB/RIF (Mycobacterium tuberculosis/Rifampicin) là xét nghiệm ưu tiên dùng để chẩn đoán lao cho người nhiễm HIV, thời gian cho kết quả xét nghiệm khoảng 2 giờ.Cấy đờm được thực hiện khi nhuộm soi đờm trực tiếp có kết quả AFB (acid-fast bacillus)âm tính, xét nghiệm này áp dụng ở những nơi có điều kiện cơ sở vật chất phù hợp nhưbệnh viện từ tuyến tỉnh trở lên; cơ sở không có khả năng nuôi cấy có thể lấymẫu đờm chuyển đến các phòng xét nghiệm thực hiện nuôi cấy; thời giancó thể cho kết quả dương tính sau 2 tuần khi nuôi cấy ở môi trường lỏng MGIT (multi growth indicator tube); ngoài ra, các bệnh phẩm khác cũng có khả năng tìm thấy vi khuẩn lao như dịch màngphổi, dịch màng tim, dịch màng bụng, dịch màng não, hạch... Chẩn đoán hình ảnh bằng phim chụp X quang có thể phát hiện lao phổi ở giai đoạn lâm sàng nhiễm HIV sớm khi sức đề kháng chưaảnh hưởng nhiều, hình ảnh tổn thương trên phim chụp X quang ngực không khác biệtso với ở người có HIV âm tính; ở giai đoạn muộn, tổn thương thường lan tỏa cả 2 phế trường với những hình ảnh tổn thương dạng nốt, ưu thế tổ chức liênkết lan tỏa, ít thấy hình ảnh hang, có thể gặp hình ảnh hạch rốn phổi, hạchcạnh phế quản..., cần phân biệt với viêm phổi do Pneumocystis Carinii, trường hợplao ngoài phổi có hình ảnh tùy theo cơ quan hay bộ phận bị tổn thương;chụp cắt lớp vi tính (CT scan) có thể thấy hình ảnh các tổn thương như hang laohoặc các tổn thương gợi ý mắc bệnh lao. Xét nghiệm mô bệnh học- giải phẫu bệnh bằng cách sinh thiết hch, chc hạch để thc hin chn đoán mô bnh tế bào hc thấy có các thành phần đặc trưng như hoại tử bã đậu, tế bào bán liên, nang lao, có ththy AFB nếu nhum  Zielh-Neelsen.

Tóm lại, chẩn đoán bệnh lao ở người nhiễm HIV cần dựa vào triệu chứng lâm sàng, phải sàng lọc để phát hiện 4 triệu chứng ho, sốt, sút cân, ra mồ hôi đêm vớibất kỳ thời gian nào. Về cận lâm sàng, khi có dấu hiệu bất thường nghi nhiễm lao trên phim chụp X quang ở bệnh nhân có triệu chứng nghi mắc bệnh lao kể trên có thể chẩn đoán xác định bệnh lao; các xét nghiệmkhác như xét nghiệm đờm nhuộm soi trực tiếp, nuôi cấy môi trường lỏng MGIT cũng nên thực hiện, cần ưu tiên chỉ định xét nghiệm Xpert MTB/RIF cho người nhiễm HIV. Ngoài ra, việc chẩn đoán loại trlao tiến trin ở người nhim HIV phải được lưu ý, khi sàng lọc lâm sàng nếu người bnh không có bt ktriu chng nào trong 4 triuchng ho, st, st cân, ra mhôi trm thì có thloi trừ bệnh lao hoạt động và có thchỉ định điều trị bệnh lao tim n bng thuốc Isoniazid sm. Quy trình chẩn đoán lao phổi ở người nhiễm HIV được thực hiện theo hướng dẫn quy định của Bộ Y tế.

Điều cần quan tâm

Như trên đã nêu, thực tế bệnh lao đồng nhiễm HIV được ghi nhận khá phổ biến hiện nay. Vì vậy người mắc bệnh lao cần xác định thêm tình trạng nhiễm HIV và ngược lại người nhiễm HIV cần phát hiện thêm bệnh lý lao để xử trí điều trị phù hợp với cả hai bệnh đồng nhiễm này. Người bệnh cần hiểu rõ vấn đề và cơ sở y tế lưu ý thực hiện việc sàng lọc để phát hiện, chẩn đoán xác định nhằm có biện pháp điều trị phù hợp, hiệu quả đối với cả hai bệnh cùng đồng hành thường gặp trên một bệnh nhân. Mặc dù chương trình phòng chống HIV đang được triển khai bằng nhiều biện pháp tích cực để khống chế bệnh lây lan nhưng thực trạng hiện nay tệ nạn sử dụng ma túy, hành nghề mại dâm... không kiểm soát được sẽ dẫn đến người HIV tiềm ẩn trong cộng đồng, việc loại trừ bệnh lao từ đó cũng gặp nhiều khó khăn. Vì vậy trên lâm sàng cần lưu ý bệnh lao đồng nhiễm HIV để giải quyết được vấn đề có hiệu quả, xóa được bệnh lao tại nước ta vào năm 2030.

Ngày 07/12/2018
TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH  

THÔNG BÁO

   Dịch vụ khám chữa bệnh chuyên khoa của Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn khám bệnh tất cả các ngày trong tuần (kể cả thứ 7 và chủ nhật)

   THÔNG BÁO: Phòng khám chuyên khoa Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn xin trân trọng thông báo thời gian mở cửa hoạt động trở lại vào ngày 20/10/2021.


 LOẠI HÌNH DỊCH VỤ
 CHUYÊN ĐỀ
 PHẦN MỀM LIÊN KẾT
 CÁC VẤN ĐỀ QUAN TÂM
 QUẢNG CÁO

Trang tin điện tử Viện Sốt rét - Ký Sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn
Giấy phép thiết lập số 53/GP - BC do Bộ văn hóa thông tin cấp ngày 24/4/2005
Địa chỉ: Khu vực 8-Phường Nhơn Phú-Thành phố Quy Nhơn-Tỉnh Bình Định.
Tel: (84) 0256.3846.892 - Fax: (84) 0256.3647464
Email: impequynhon.org.vn@gmail.com
Trưởng Ban biên tập: TTND.PGS.TS. Hồ Văn Hoàng-Viện trưởng
Phó Trưởng ban biên tập: TS.BS.Huỳnh Hồng Quang-Phó Viện trưởng
• Thiết kế bởi công ty cổ phần phần mềm: Quảng Ích