Nhiễm sán lá truyền qua thực phẩm ảnh hưởng hơn 56 triệu người trên toàn thế giới. Chúng được gây ra bởi các loài sán lá, mà phổ biến nhất ảnh hưởng đến con người là Clonorchis, Opisthorchis, Fasciola và Paragonimus.

Người bị nhiễm bệnh thông qua sử dụng cua,cá không được nấu chín hay ăn tái và các thực vật mà đó là nơi ẩn náu trong chốc lát các giai đoạn ấu trùng của ký sinh trùng.

Sự lan truyền

Nhiễm trùng sán lá là các bệnh từ phần thú sang người ví dụ chúng lan truyền một cách tự nhiên từ động vật có xương sống đến người và ngược lại. Chu kỳ của chúng rất phức tạp, thường liên quan đến hai vật chủ trung gian. Vật chủ trung gian đầu tiên trong tất cả các trường hợp là sên nước ngọttrong khi vật chủ thứ hai là khác nhau: ở clonorchis và opisthorchis đó là cá nước ngọt trong khi paragonimus là loài giáp xác ( cua, tôm). Vật chủ cuối cùng luôn luôn là động vật có vú. Người bị nhiễm khi khi họ sử dụng vật chủ trung gian thứ hai mà nó bị nhiễm các thể ấu trùng của ký sinh trùng. Fasciola không đòi hỏi một vật chủ trung gian thứ hai và người bị nhiễm khi ấu trùng được tiêu hóa cùng với thực vật thủy sinh mà ở đó chúng bám vào ( xem chi tiết trong bảng 1).

Dịch tể học

Năm 2005 hơn 56 triệu người bị nhiễm các loài sán lá và trên 7000 người chết. Các ca nhiễm sán lá truyền qua thực phẩm đã được báo cáo từ trên 70 quốc gia trên thế giới, tuy nhiên Đông Nam Á và Nam Mỹ là các vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ở các vùng này nhiễm sán lá truyền qua thực phẩm là một vấn đề y tế công cộng nghiêm trọng. Ở trong các quốc gia, sự lan truyền là thường hạn chế ở một số vùng nhất định và phản ánh các liên quan đến hành vi và môi trường sinh thái như là thói quen sử dụng thực phẩm của con người, phương pháp sản xuất và chế biến thực phẩm, và sự phân bố của các vật chủ trung gian.Thông tin về tình hình nhiễm sán lá truyền qua thực phẩm ở Châu Phi là không đầy đủ. Các tác động về kinh tế do sán lá truyền qua thực phẩm là đáng kể và có sự kết nối chủ yếu với việc mở rộng công nghiệp thủy sản.

Các triệu chứng

Sự bùng phát y tế công cộng do các nhiễm trùng bện sán lá truyền qua thực phẩm là nổi bật do tỷ lệ mắc phải hơn là tỷ lệ tử vong, Các nhiễm trùng ở giai đoạn đầu và nhẹ thường không được ghi nhậnbởi vì chúng không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng rất hiếm.Tùy thuộc vào giai đoạn phát triển và vị trí sán ký sinh cũng như số lượng ấu trùng mà gây ra mệt toàn thân là phổ biến và đau dữ dội có thể xảy ra đặc biệt ở vùng bụng, và thường xảy ra nhất là sán lá gan lớn. Nhiễm mạn tính luôn luôn liên kết với tỷ lệ mắc bệnh trầm trọng. Các triệu chứng chủ yếu ở các cơ quan đặc biệt và phản ánh vị trí định vị của sán lá trưởng thành trong cơ thể.

Clonorchiasis và opisthorchiasis:Sán lá trưởng thành cư trú ở trong các ống mật nhỏ hơn của gan gây ra viêm và xơ hóa của các mô gần kề và cuối cùng hoại tử ống mật, một thể trầm trọng và gây chết người của ung thư mật. Cả C .sinnesis và O.viverrini mà không phải là O.felineus, là được phân loại như là các tác nhân gây ung thư

Fascioliasis:Thể trưởng thànhcư trú ở các ốngmật lớn hơn và túi mật, nơi đó chúng gây ra viêm , xơ hóa, gây tắc, đau từng cơn và vàng da. Xơ gan và thiếu máu thường hay xảy ra.

Paragonimiasis: cư trú cuối cùng của thể trưởng thành ở mô phổi. Chúng gây ra các triệu chứng dễ nhầm lẫn với lao phổi: ho mạn tính với đàm có máu, đau ngực, khó thở và sốt. Sự di chuyển của sán là có thể: cư trú trong não là thể nguy hiểm nhất.

Phòng chống bệnh

Phòng chống nhiễm sán lá truyền qua thực phẩm nhằm mục đích làm giảm nguy cơ nhiễm và khống chế tỷ lệ mắc bệnh có liên quan. Các biện pháp y tế công cộng về thú y và thực hành an toàn thực phẩm là được khuyến cáo để làm giảm nguy cơ nhiễm trong khi khống chế tỷ lệ mắc bệnh. WHO khuyến cáo hóa dự phòng và cải thiện tiếp cận điều trị bằng cách sử dụng các thuốc xổ giun hiệu quả ( thuốc xổ giun). Liệu pháp hóa dự phòng bao gồm một cách tiếp cận dựa vào cộng đồng từ đó mọi người trong các vùng được cho thuốc bất chấp tình trạng nhiễm. Quản lý ca bệnh cá thể bao gồm điều trị những người được xác định hay nghi ngờ.

Chiến lược và thuốc được khuyến cáo.

Đáp ứng của Tổ chức Y tế thế giới

Công việc của WHO về nhiễm sán lá truyền qua thực phẩm là một phần trong cách tiếp cận lồng ghép để phòng chống các bệnh nhiệt đới bị lãng quên, và bao gồm phát triển các định hướng chiến lược và các khuyến cáo, hỗ trợ vẽ bản đồ dịch tể ở các quốc gia lưu hành, hỗ trợ các can thiệp thí điểm và các chương trình phòng chống ở các quốc gia lưu hành, hỗ trợ việc giám sát và đánh giá các hoạt động đã thực hiện, các tư liệu dẫn chứng về sự bùng phát nhiễm sán lá truyền qua thực phẩm và tác động của các biện pháp can thiệp. WHO đang làm việc tính đến cả nhiễm sán lá truyền qua thực phẩm trong chiến lược hóa dự phòngvà đảm bảo rằng các hậu quả tồi tệ của bệnh( các ung thư ống mật) là được phòng ngừa đầy đủ. WHO cũng đang thương thảo một hiệp định với hãng dược phẩm Novartis AG nhờ đó công ty này sẽ tài trợ triclabendazole để điều trị các nhiễm fasciolasis và paragonimiasis .Thuốc được vận chuyển miễn phí cho việc áp dụng của các Bộ y tế . WHO mời tất cả các quốc gia lưu hành thực hiện các thuận lợi do chương trình tài trợ này.

Các nội dung khác »

---

• Một số vấn đề điều trị và quản lý ca bệnh ký sinh trùng sán nhái ở người (Phần 4-Hết) (19/02/2024)
• Một số vấn đề điều trị và quản lý ca bệnh ký sinh trùng sán nhái ở người (Phần 3) (18/02/2024)
• Một số vấn đề điều trị và quản lý ca bệnh ký sinh trùng sán nhái ở người (Phần 2) (16/02/2024)
• Một số vấn đề điều trị và quản lý ca bệnh ký sinh trùng sán nhái ở người (Phần 1) (15/02/2024)
• Neurocysticercosis: Cập nhật Chẩn đoán Lâm sàng và Hình ảnh thần kinh (Phần 2) (07/11/2023)
• Neurocysticercosis: Cập nhật về Chẩn đoán Lâm sàng và Hình ảnh thần kinh (Phần 1) (02/11/2023)
• Phấn 2. Cập nhật điều trị và quản lý ca bệnh ấu trùng sán dây lợn thể thần kinh từ Tổ chức Y tế Thế giới (25/06/2023)
• Phần 1. Cập nhật điều trị và quản lý ca bệnh ấu trùng sán dây lợn thể thần kinh từ Tổ chức y tế thế giới (15/06/2023)
• WHO chính thức ban hành Hướng dẫn phòng chống và loại trừ bệnh sán máng ở người (23/02/2022)
• Làm thế nào để phòng bệnh do sán dây và ấu trùng sán dây lợn hiệu quả? (06/05/2019)
• Đáp ứng miễn dịch trong bệnh sán dây lợn và sán dây bò và bệnh ấu trùng sán dây lợn thể thần kinh (04/05/2019)
• Một số thông tin liên quan đến quản lý và điều trị bệnh sán dây/ấu trùng sán dây lợn (03/05/2019)
• Một số thông tin về bệnh sán dây và ấu trùng sán dây ở người (Update on Human Taeniasis and Cysticercosis) (02/05/2019)
• Cần có sự hiểu biết cần thiết về bệnh sán dây lợn (08/04/2019)
• Phần 2: Cập nhật thông tin về nghiên cứu bệnh sán dây và ấu trùng sán dây lợn ở người và động vật (27/03/2019)