|
Phòng ngừa lây nhiễm bệnh qua không khí bằng khẩu trang
Trong thực tế một số tác nhân gây bệnh được lây truyền khi người lành hít phải các hạt nhỏ hoặc giọt bắn li ti vẫn còn có khả năng lây nhiễm với khoảng cách xa hơn 1 mét từ mũi và miệng của người bệnh. Vì vậy việc phòng ngừa các bệnh hô hấp lây nhiễm qua không khí cần được thực hiện cùng với các biện pháp phòng ngừa chuẩn, trong đó nên sử dụng mặt nạ y tế hay còn gọi là mặt nạ hô hấp và kính bảo vệ mắt thay thế cho khẩu trang y tế thường dùng. 
Mặt nạ hô hấp và kính bảo vệ mắt phòng ngừa lây nhiêm bệnh qua không khí (ảnh minh họa)
Cần thiết phải phòng ngừa lây nhiễm bệnh qua không khí Các nhà khoa học khuyến cáo cần có các biện pháp phòng ngừa đặc biệt đối với những tác nhân gây bệnh lây nhiễm qua đường không khí để tránh sự lây lan và phát tán bệnh. Các bệnh như lao phổi, sởi, thủy đậu... thường được lây truyền qua con đường này. Đối với một bệnh hô hấp mới chưa được báo cáo, xuất hiện lần đầu tiên mà phương thức truyền bệnh đã xác định rõ hay chưa được xác định rõ thì phải luôn xem xét, cảnh giác khả năng lây truyền bệnh qua đường không khí như trường hợp hội chứng viêm đường hô hấp cấp tính nặng (SARS) và gần đây là hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông (MERS)... Trên thực tế sự lây truyền mầm bệnh qua các hạt nhỏ hoặc giọt bắn li ti có tầm ngắn cũng có thể xảy ra đối với các bệnh thường lây nhiễm chủ yếu thông qua các hạt nhỏ hoặc giọt bắn li ti như cúm người hoặc thông qua các hạt nhỏ, giọt bắn li ti và sự tiếp xúc như hội chứng viêm đường hô hấp cấp tính nặng, hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông. Đồng thời khi thực hiện một số thủ thuật lâm sàng có thể phát sinh các giọt bắn li ti ở trong phòng không thoáng khí và không sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân bảo vệ phù hợp nên dễ có nguy cơ nhiễm bệnh. Trong trường hợp này, các nhân viên y tế kể cả người nhà bệnh nhân thực hiện nhiệm vụ điều trị và chăm sóc người bệnh nên mang mặt nạ y tế hay còn gọi là mặt nạ hô hấp thay thế cho khẩu trang y tế và kính bảo vệ mắt để thực hiện các thao tác thủ thuật trong phòng được thông khí đầy đủ. Việc phòng ngừa lây nhiễm bệnh qua không khí nên được thực hiện đồng thời với các biện pháp phòng ngừa chuẩn đã được quy định. Cần phải áp dụng biện pháp bảo vệ bất cứ khi nào điều trị, chăm sóc cho bệnh nhân nghi ngờ hoặc đã xác định mắc phải tác nhân gây bệnh qua đường không khí. Khác nhau giữa khẩu trang y tế và mặt nạ y tế Khẩu trang nói chung là một dụng cụ được sử dụng để phòng tránh, ngăn ngừaniêm mạc mũi và miệng tiếp xúc với các hạt nhỏ hoặc giọt bắn li ti từ người mang mầm bệnh lây nhiễm sang để gây bệnh. Khẩu trang cũng được sử dụng để phòng lây nhiễm bệnh qua các hạt nhỏ hoặc giọt bắn li ti từ chất tiết đường hô hấp của bệnh nhân bị nhiễm khuẩn. Tại các cơ sở y tế luôn luôn có sẵn hai loại khẩu trang chính để cho nhân viên y tế và người nhà chăm sóc bệnh nhân sử dụng là khẩu trang y tế và mặt nạ y tế hay còn được gọi là mặt nạ hô hấp. Khẩu trang y tế dùng để phòng tránh các hạt khí dung lớn có kích thước giọt bắn to. Mặt nạ y tế hay mặt nạ hô hấp dùng để phòng tránh các hạt khí dung có kích thước nhỏ hơn bay lơ lững trong không khí hoặc giọt bắn trực tiếp. Khẩu trang y tế: Được khuyến cáo sử dụng khi nhân viên y tế, người nhà bệnh nhân thực hiện việc điều trị và chăm sóc thường xuyên người bệnh bị mắc các bệnh có thể lây truyền qua giọt bắn như bệnh viêm đường hô hấp cấp tính, nhiễm vi-rút hợp bào đường hô hấp (RSV: respiratory syncytial virus). Ngoài ra, tất cả những bệnh nhân có triệu chứng nhiễm bệnh đường hô hấp đều phải mang khẩu trang y tế bất cứ khi nào ra khỏi phòng cách ly cho dù đã được chẩn đoán xác định bệnh hoặc chỉ mới nghi ngờ nhiễm bệnh đường hô hấp. Lưu ý nên thay và loại bỏ khẩu trang y tế ngay sau khi bị ẩm hoặc bẩn, cũng nên loại bỏ khẩu trang y tế khi không sử dụng và bảo đảm không đeo khẩu trang y tế quanh cổ khi không dùng; đồng thời thực hiện việc vệ sinh tay sau khi có va chạm, cởi bỏ khẩu trang y tế. 
Khẩu trang y tế thường dùng khác với mặt nạ y tế hay mặt nạ hô hấp (ảnh minh họa)
Mặt nạ y tế hay mặt nạ hô hấp: Được khuyến cáo sử dụng bất cứ khi nào nhân viên y tế, người nhà bệnh nhân vào phòng cách ly người mắc bệnh lây nhiễm qua đường không khí như bệnh lao phổi hoặc bệnh sởi... Đồng thời cũng phải sử dụng bất cứ khi nào nhân viên y tế thực hiện các thủ thuật tạo phát sinh ra giọt bắn li ti gây nguy cơ lây nhiễm mầm bệnh đường hô hấp như khi đặt nội khí quản, hồi sức tim phổi và các thao tác có liên quan bao gồm thông khí bằng tay và hút, soi phế quản, khám nghiệm tử thi hay phẫu thuật liên quan đến việc sử dụng các thiết bị có tốc độ cao. Ngoài ra nên sử dụng mặt nạ hô hấp bất cứ khi nào vào phòng có người bệnh nghi ngờ bị nhiễm bệnh hô hấp cấp tính mới xuất hiện như hội chứng viêm đường hô hấp cấp tính nặng (SARS), hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông (MERS) hay những bệnh khác nhưng chưa rõ phương thức truyền bệnh. Khi sử dụng mặt nạ y tế hay mặt nạ hô hấp, cần kiểm tra độ khít trước mỗi lần dùng để bảo đảm độ khít kín và làm giảm khả năng rò rỉ của không khí với quy trình: Để mặt nạ hô hấp ở trong lòng bàn tay, miếng che mũi trong các ngón tay và dây treo qua đầu để tự do dưới bàn tay. Sau đó đặt mặt nạ hô hấp vào dưới cằm với miếng che mũi lật lên phía trên. Tiếp theo kéo dây phía trên lên cao phía sau đầu, kéo dây phía dưới lên đầu và vòng quanh cổ xuống dưới tai. Đặt các ngón tay và cả hai bàn tay ở phía trên miếng che mũi bằng kim loại, dùng hai ngón tay của mỗi bàn tay ép miếng che mũi theo hình của mũi; nếu dùng tay véo có thể làm mặt nạ hoạt động kém hiệu quả. Cuối cùng che phía trước mặt nạ bằng cả hai tay, cẩn thận không làm lệch vị trí của mặt nạ và kiểm tra độ khít kín của mặt nạ hô hấp. Kiểm tra độ khít dương bằng cách thở ra mạnh, áp lực dương bên trong mặt nạ biểu hiện không có rò rỉ, nếu có rò rỉ phải điều chỉnh vị trí và độ căng của dây đeo rồi kiểm tra độ khít lần nữa; cần lặp lại các bước cho đến khi mặt nạ hô hấp được bảo đảm sử dụng đúng cách. Kiểm tra độ khít âm bằng cách hít vào thật sâu, nếu không có rò rỉ thì áp lực âm sẽ làm cho mặt nạ hô hấp bám vào khuôn mặt của người dùng; nếu có rò rỉ sẽ dẫn đến việc mất áp suất âm trong mặt nạ do không khí đi vào thông qua các khe hở nơi mặt nạ áp vào mặt. Lời khuyên của thầy thuốc Như trên đã nêu, một số tác nhân gây bệnh được truyền khi người lành hít phải các giọt bắn từ mũi và miệng của người bệnh và chúng vẫn còn có khả năng lây bệnh đi xa hơn 1 mét từ vị trí bệnh nhân. Vì vậy để bảo đảm phòng ngừa lây nhiễm bệnh qua đường không khí, việc sử dụng mặt nạ y tế hay mặt nạ hô hấp và kính đeo bảo vệ mắt có tác dụng hiệu quả hơn khẩu trang y tế. Nên sử dụng mặt nạ hô hấp bất cứ khi nào vào phòng điều trị hay chăm sóc cho bệnh nhân có khả năng lây nhiễm mầm bệnh qua đường không khí, trước mỗi lần sử dụng phải kiểm tra độ vừa khít của mặt nạ. Đồng thời cần đưa bệnh nhân vào phòng cách ly để phòng ngừa lây nhiễm mầm bệnh qua đường không khí có mức thay đổi không khí 12 lần một giờ. Hạn chế di chuyển bệnh nhân và bảo đảm bệnh nhân phải được đeo mặt nạ hô hấp mỗi khi ra khỏi phòng cách ly. Điều cần lưu ý là phải vệ sinh tay ngay sau khi cởi bỏ các dụng cụ bảo hộ cá nhân.
|
TRANG CHỦ
