Ngày 11/9/2015. University of Melbourne (Australia). Chế độ ăn uống nghèo nàn và huyết áp cao hiện nay là các yếu tố nguy cơ hàng đầu gây tử vong sớm (Poor diet and high blood pressure now number o­ne risk factors for early death). Một nghiên cứu mới về gánh nặng bệnh tật trên toàn cầu cho thấy số lượng lớn các trường hợp tử vong là do các yếu tố nguy cơ có thể phòng tránh được, dữ liệu nghiên cứu 25 năm về gánh nặng bệnh tật toàn cầu được công bố.

Một nghiên cứu lớn ở tầm quốc tế về các nguyên nhân gây ra tử vong cho thấy rằng kể từ năm 1990 đã có một sự thay đổi đáng kể về các yếu tố nguy cơ gây ra tử vong.Năm 1990, suy dinh dưỡng trẻ em và bà mẹ và điều kiện vệ sinh môi trường và nước không an toàn, thiếu rửa tay là những nguy cơ hàng đầu gây ra tử vong, nhưng những nguy cơ này hiện nay được thay thế bằng các nguy cơ do chế độ ăn uống vàhuyết áp cao, các phát hiện này là từ một phân tích mới các dữ liệu về nguyên nhân gây ra tử vong trên toàn cầuđược công bố trên tạp chí The Lancet.Nghiên cứu được tiến hành bởi một hiệp hội quốc tế của các nhà nghiên cứu làm việc tại dự án Gánh nặng bệnh tật trên toàn cầu và dẫn đầu bởi Viện đánh giá và đo lường về Y tế (Institute for Health Metrics and Evaluation_IHME),trường Đại học Washington và Đại học Melbourne.Các nhà nghiên cứu đã xem xét 79 yếu tố nguy cơ gây tử vong ở 188 quốc gia từ năm 1990 đến 2013đã đóng góp tới gần 31 triệu người chết trên toàn thế giới trong năm 2013, tăng từ 25 triệu người chết từ năm 1990.

Năm 1990, suy dinh dưỡng trẻ em và bà mẹ và điều kiện vệ sinh môi trường và nước không an toàn,
thiếu rửa tay là những nguy cơ hàng đầu gây ra tử vong, nhưng những yếu tố này hiện nay được
thay thế bằng các nguy cơ do chế độ ăn uống vàhuyết áp cao(Ảnh: © adam121 / Fotolia).

Các yếu tố nguy cơ hàng đầu trên toàn thế giới bao gồm trong nhiều nơi ở Trung Đông và châu Mỹ Latin, chỉ số khối cơ thể cao là yếu tố nguy cơ số một liên quan đến sức khỏe kém.Ở Nam và Đông Nam Á, tình trạng ô nhiễm không khí trong nhà là một nguy cơ hàng đầu, và Ấn Độ cũng phải vật lộn với các yếu tố nguy cơ cao của nước không an toàn và suy dinh dưỡng trẻ nhỏ. Rượu là nguy cơ đứng hàng thứ hai ở Nga, hút thuốc lá là nguy cơ số một ở nhiều quốc gia có thu nhập cao kể cả Vương quốc Anh.Sự khác biệt rõ rệt nhất được tìm thấy ở vùng cận Saharan châu Phi và không giống các khu vực khác, các yếu tố nguy cơ bị chi phối bởi sự kết hợp của suy dinh dưỡng ở trẻ em, nước không an toàn và thiếu điều kiện vệ sinh, quan hệ tình dục không an toàn và sử dụng rượu.Thể gầy (trọng lượng thấp) chiếm một phần năm số trường hợp tử vong của trẻ em dưới 5 tuổi, nhấn mạnh tầm quan trọng của suy dinh dưỡng trẻ em như là một yếu tố nguy cơ.Quan hệ tình dục không an toàn đã gây thiệt hại rất lớn về sức khỏe trên toàn cầu, đóng góp đến 82% số người chết do HIV/AIDS và 94% các ca tử vong do nhiễm HIV/AIDS trong nhóm người từ 15 đến 19 tuổi vào 2013. Điều này có tác động đến Nam Phi lớn hơn bất kỳ quốc gia nào khác, 38% các ca tử vong ở Nam Phi là do quan hệ tình dục không an toàn, gánh nặng toàn cầu của quan hệ tình dục không an toàn đã tăng từ năm 1990 và đạt đỉnh điểm vào năm 2005.

Nghiên cứu bao gồm một số yếu tố nguy cơ-thể gầy (cân nặng thấp so với chiều cao của một người), thể thấp còi (chiều cao thấp so với tuổi của một người), quan hệ tình dục không an toàn, HIV, không rửa tay bằng xà phòng, bạo lực bởi bạn tình thân thiết – có trong phân tích của nghiên cứu lần đầu tiên. "Có tiềm năng lớn để cải thiện sức khỏe bằng cách tránh một số yếu tố nguy cơ như hút thuốc và chế độ ăn uống nghèo nàn cũng như việc giải quyết các nguy cơ về môi trường như ô nhiễm không khí", Giám đốc IHME-Tiến sĩ Christopher Murray Cho biết: "Thách thức đối với các nhà hoạch định chính sách sẽ được sử dụng những gì chúng ta biết để hướng dẫn các nỗ lực phòng chống và các chính sách về y tế".

Bối cảnh người Australia (The Australian context)

Những nguy cơ hàng đầu liên quan đến tử vong của cả nam và nữ ở Australia là cao huyết áp, hút thuốc lá, chỉ số khối cơ thể cao và đường huyết cao lúc đói. Sử dụng ma túy là một trong những yếu tố nguy cơ phát triển nhanh nhất cho sức khỏe kém tại Australia, tăng 53% vào giai đoạn1990-2013. Sử dụng ma túy chịu trách nhiệm cho sự gia tăng sức khỏe kém lớn nhất với nam giới, sự gia tăng lớn nhất trong sức khỏe kém cho phụ nữ đến từ bệnh tật liên quan đến bệnh tiểu đường (đường huyết cao lúc đói), tăng 68% từ năm 1990. Tuy nhiên, không phải tất cả các tin tức đều xấu, tử vong do cholesterol cao đã giảm 25% và tử vong do chế độ ăn ít trái cây và các loại rau đã giảm 10%. Ở Australia, tăng tử vong do chỉ số khối cơ thể cao và bệnh tật liên quan đến bệnh tiểu đường đã tăng lên 35% và 47% tương ứng. Australia cũng đang phải vật lộn với chức năng thận kém và hoạt động thể chất thấp, cả hai đều không nằm trong top10 yếu tố nguy cơ toàn cầu. Các yếu tố nguy cơ hàng đầu liên quan đến sức khỏe kém tại Australia vào năm 2013 là chỉ số khối cơ thể cao, hút thuốc và huyết áp cao. Trong khi đây cũng là những yếu tố nguy cơ trong top 5 vào năm 1990, hút thuốc lá đã giảm nhẹ khoảng 4%.

Tác giả chính của nghiên cứu, giáo sư Alan Lopez của Đại học Melbourne cho biết nhiều trong số các yếu tố nguy cơ tử vong của người Australia có thể phòng ngừa bằng cách thay đổi lối sống: "Trong khi nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng chính sách công tại Australia đã có hiệu quả trong việc làm giảm các tác động sức khỏe do cholesterol cao và không đủ trái cây và rau quả trong chế độ ăn uống của chúng tôi, thì tiến bộ nhằm chống lại một số nguy cơ lớn, có thể tránh được có ít ấn tượng, hút thuốc lá, huyết áp cao và béo phì vẫn còn phổ biến ở những người Australia trưởng thành và vẫn là một nguyên nhân lớn của gánh nặng bệnh tật. Chúng tôi có thể và phải quan tâm hơn trong việc làm giảm những nguy cơ với tất cả người dân Australia, không chỉ những người được coi là có nguy cơ cao".

Các nội dung khác »

---