 |
| Tiêm chủng vaccin phòng bệnh cần tuân thủ quy trinh bắt buộc (ảnh internet minh họa) |
Cần biết quy trình tiêm chủng vaccin
Để giúp phòng chống một số bệnh truyền nhiễm cho cá nhân và cả cộng đồng có hiệu quả, các loại vaccin thông thường đã được phổ cập sử dụng để gây miễn dịch chủ động cơ bản cho người dùng, đặc biệt là trẻ em nhằm bảo vệ sự tấn công của một số dịch bệnh. Việc sử dụng vaccin phải bảo đảm đúng quy trình yêu cầu, an toàn cho người dùng. Trước khi sử dụng vaccin Nhân viên y tế cần tuân thủ việc thông báo chi tiết về các lợi ích khi sử dụng vaccin và nguy cơ khi không sử dụng vaccin cho người dùng được biết. Kiểm tra việc chuẩn bị các đầy đủ các điều kiện, trang thiết bị, dụng cụ, thuốc men để có thể đối phó với những phản ứng phụ thức thời không mong muốn có khả năng xảy ra như sốc phản vệ. Phải chú ý đọc kỹ các thông tin về sản phẩm vaccin in trên bao bì, nếu không rõ thì phải hỏi lại bác sĩ chuyên khoa. Một điều cơ bản cũng cần quan tâm là bảo đảm chắc chắn rằng vaccin phải còn hạn sử dụng, nếu chưa rõ thì cũng phải hỏi kỹ bác sĩ chỉ định y lệnh. Trước khi sử dụng vaccin, cần cung cấp cho cha mẹ hoặc người nhà đi kèm những câu hỏi có liên quan để hiểu biết thêm về tình hình đối tượng được tiêm chủng. Kiểm tra các trường hợp yêu cầu chống chỉ định sử dụng vaccin để sàng lọc và trì hoãn việc tiêm chủng. Kiểm tra cụ thể họ tên người được sử dụng vaccin, loại vaccin được sử dụng, bảo đảm vaccin vẫn được bảo quản trong điều kiện tốt. Đồng thời phải sử dụng vaccin theo đúng kỹ thuật, đúng đối tượng quy định. Sau khi sử dụng vaccin Nhân viên y tế cần phải giải thích cho cha mẹ hoặc người nhà đi kèm về những phản ứng thông thường có thể xảy ra và những phản ứng nặng cần phải đưa ngay đến cơ sở y tế để theo dõi sau khi sử dụng vaccin. Ngay sau khi tiêm vaccin, nhân viên y tế cần phải theo dõi chặt chẽ để chắc chắn người được tiêm vẫn khỏe mạnh và không có phản ứng. Thực tế phải theo dõi ít nhất là 15 phút sau khi tiêm vaccin bởi vì hầu hết các tai biến nguy hiểm đến tính mạng thường xảy ra trong vòng 10 phút sau khi tiêm. Ở trẻ em, phản ứng tức thời nguy hiểm nhất là sốc phản vệ. Biểu hiện của sốc phản vệ là cơn suy tuần hoàn cấp với các dấu hiệu chân tay lạnh, mạch nhanh, huyết áp tụt và kẹt, khó thở, co thắt thanh quản, co rút cơ thành bụng, tiêu chảy, da xanh... Ngay khi đó cần đặt nạn nhân nằm nghiêng sang trái, tiêm ngay một mũi adrenaline liều 0,01mg/kg cân nặng vào bắp thịt; người lớn có thể tiêm 0,5 đến 1ml. Nếu tình trạng không được cải thiện có thể tiêm nhắc lại sau 10 phút, cho thở oxy và nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở bệnh viện nơi gần nhất để hồi sinh cấp cứu và theo dõi, xử trí tiếp tục. Ở người lớn, các phản ứng thường gặp sau khi tiêm là mệt mỏi, các cơn giảm trương lực ít khi xảy ra sau khi tiêm vaccin nhưng nếu xảy ra thì phải sau thời gian từ 2 đến 4 giờ; tuy vậy nhưng những trường hợp có phản ứng nặng sau tiêm vaccin cũng phải được theo dõi và xử trí tại bệnh viện. Cần ghi cụ thể phiếu theo dõi tiêm chủng vaccin theo quy định và lịch hẹn thời gian sử dụng vaccin lần sau. Để theo dõi việc tiêm chủng đầy đủ các loại vaccin phòng bệnh trong chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em dưới 1 tuổi không bị bỏ sót, chương trình đã phát hành phiếu theo dõi tiêm chủng lưu hành trên toàn quốc; mẫu phiếu này có thể thay đổi theo từng thời kỳ của mục tiêu. Cách bảo quản, pha chế và sử dụng vaccin Cách bảo quản, pha chế và sử dụng vaccin đúng quy định cũng là một quy trình bắt buộc để bảo đảm tác dụng của vaccin có hiệu quả tốt. Về bảo quản, nếu vaccin không được bảo quản và vận chuyển đúng sẽ không có hiệu lực, vì vậy các cơ sở y tế cần tuân thủ theo hướng dẫn về cách bảo quản vaccin. Quy luật chung là phải bảo quản các loại vaccin trong độ lạnh từ 2 đến 8oC và không được làm đông cứng. Một số loại vaccin nếu được bảo quản ở nhiệt độ quá lạnh sẽ làm mất hiệu lực. Hiện nay các loại vaccin được bảo quản trong các thùng lạnh khi vận chuyển, vì vậy cần lưu ý thay đổi các khay lạnh thường xuyên để bảo đảm yêu cầu bảo quản vaccin ở nhiệt độ thích hợp. Về pha chế, các loại vaccin đông khô thường được pha chế bởi dung dịch pha loãng chuẩn và được sử dụng theo thời gian khuyến cáo. Vaccin đã pha chế cần được kiểm tra về màu sắc và độ trong để loại bỏ vaccin đã bị hỏng. Lưu ý rằng vaccin phòng bệnh sởi pha chế rất nhanh bị hỏng ở nhiệt độ bình thường của phòng làm việc. Các nhà khoa học khuyến cáo nên dùng kim dài 21G để pha vaccin và dùng kim 23 đến 25G để tiêm vaccin. Lẽ dĩ nhiên là phải sát khuẩn da ở vị trí cần được sát khuẩn trước khi tiêm vaccin để phòng ngừa nhiễm trùng. Về cách sử dụng, hầu hết các loại vaccin được tiêm bắp hoặc tiêm sâu dưới da ngoài trừ vaccin tả dùng để uống và vaccin BCG phòng bệnh lao tiêm trong da. Mặc dù cách tiêm bắp và tiêm sâu dưới da được khuyến nghị cho hầu hết các loại vaccin sử dụng nhưng cách tiêm bắp thường hay được sử dụng nhiều hơn vì không đòi hỏi kỹ thuật khó khăn. Kỹ thuật tiêm và cỡ kim tiêm sử dụng trong tiêm vaccin cũng là yêu cầu cần thiết. Nhân viên y tế tiêm vaccin cần phải nắm vững kỹ thuật tiêm để tránh gây nên sự nhiễm khuẩn lan rộng hoặc chấn thương do kim tiêm. Tốt nhất nên dùng loại bơm kim tiêm dùng một lần để tiêm vaccin và mỗi người dùng riêng một lọ vaccin đơn liều. Trong điều kiện khi sử dụng lọ vaccin đa liều thì phải dùng cho mỗi trường hợp tiêm một bơm kim tiêm riêng. Sau khi sử dụng phải bỏ bơm kim tiêm vào một thùng tôn hoặc thùng giấy bồi cứng và đem đi xử lý theo quy định chất thải y tế để tránh gây tổn thương cho người khác. Nên sử dụng kim tiêm loại 23 và 25G để tiêm vaccin ngoại trừ trường hợp tiêm cho trẻ dưới 2 tháng tuổi có thể dùng kim tiêm loại 16G hoặc tiêm dưới da cũng có thể dùng kim tiêm loại 16G; đối với trẻ quá nhỏ có thể dùng kim tiêm loại 12G. Khuyến nghị Quy trình tiêm chủng các loại vaccin phòng bệnh được quy định khá rõ ràng, chặt chẽ từ việc trước khi sử dụng vaccin, sau khi sử dụng vaccin; cách bảo quản, pha chế và sử dụng vaccin để mang hại hiệu quả tốt theo mong muốn nhưng trên thực tế nếu các cơ sở y tế, đặc biệt là nhân viên y tế chủ quan, lơ là, thiếu tinh thần trách nhiệm, chỉ cần một chút sơ sở là tai họa sẽ bất ngờ ập đến bất cứ lúc nào, gây nên những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người sử dụng, đặc biệt là ở trẻ em và tạo nên những dư luận xã hội khá nặng nề đối với ngành y tế. Mặc dù là quy trình đơn giản, một chuyện nhỏ nhưng hậu quả mang lại với hệ lụy không hề nhỏ như trường hợp tiêm vaccin quá hạn dùng xảy ra tại Phú Yên, tiêm nhầm vaccin với loại thuốc gây mê xảy ra tại Quảng Trị... Phải bắt đầu làm đúng quy trình từ những việc nhỏ, đơn giản trước khi làm những việc lớn hơn, phức tạp hơn.
|
TRANG CHỦ
