|
Phụ nữ Pà Thẻn thường đội khăn quấn thành nhiều vòng trên đầu. |
Người dân tộc Pà Thẻn
Dân tộc Pà Thẻn là một trong số 54 dân tộc ở Việt Nam. Người dân tộc Pà Thẻn còn có các tên gọi khác là Pá Hưng hay Tống. Tiếng Pà Thẻn thuộc nhóm ngôn ngữ Mông-Dao. Dân số và địa bàn cư trú Dân số của dân tộc Pà Thẻn gồm 3.700 người, họ sống tập trung tại một số xã của tỉnh Hà Giang và tỉnh Tuyên Quang. Theo Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, người dân tộc Pà Thẻn ở Việt Nam có dân số 6.811 người, có mặt tại 32 trên tổng số 63 tỉnh, thành phố. Người dân tộc Pà Thẻn cư trú tập trung tại các tỉnh Hà Giang 5.771 người, chiếm tỷ lệ 84,7% tổng số người Pà Thẻn tại Việt Nam, tỉnh Tuyên Quang 877 người, tỉnh Đồng Nai 27 người, tỉnh Thái Nguyên 25 người, thành phố Hà Nội 20 người... Đặc điểm kinh tế, tổ chức cộng đồng và hôn nhân gia đình Người dân tộc Pà Thẻn sống chủ yếu bằng nghề làm nương rẫy. Lúa, ngô là cây lương thực chính. Tổ chức cộng đồng của người dân tộc Pà Thẻn gồm các bản làng, họ thường sống tập trung ở ven suối, thung lũng hoặc các triền núi thấp. Có bản làng đông tới 30 đến 40 nóc nhà. Dân tộc Pà Thẻn có nhiều dòng họ. Những người cùng họ coi nhau như những người thân thích có chung một tổ tiên, không được lấy nhau. Người dân tộc Pà Thẻn có tục lệ ở rể tạm thời, nếu gia đình không có con trai mới lấy rể về ở hẳn bên nhà vợ. Người ở rể phải thờ ma họ vợ, con cái một nữa theo họ bố, một nữa theo họ mẹ. Đặc điểm văn hóa, nhà cửa, trang phục Sinh hoạt văn hóa dân gian của người dân tộc thiểu số Pà Thẻn khá phong phú, thể hiện qua truyện cổ tích, các làn điệu dân ca, hát ru, các điệu nhảy múa, các loại nhạc cụ như khèn bè, đàn tầy nhậy, sáo trúc... Nhà cửa của người dân tộc Pà Thẻn có 4 loại là nhà sàn, nhà nền, nhà đất và nhà nữa sàn nữa đất. Trang phục của người dân tộc Pà Thẻn có đặc điểm của tộc người đậm nét khác phong cách các dân tộc cùng nhóm ngôn ngữ hay khu vực. Cái nét độc đáo của trang phục người dân tộc Pà Thẻn là trang phục nữ, được biểu hiện ở lối tạo dáng áo dài, cách dùng màu và lối mặc, tạo nên một phong cách riêng. | Màu sắc chủ đạo trong trang phục của người Pà Thẻn là đỏ, đen, trắng |
- Trang phục nam: nam thường mặc áo quần màu chàm, đó là loại áo cánh ngắn xẻ ngực, quần lá tọa, giống phong cách trang phục các dân tộc Tày. - Trang phục nữ: phụ nữ người dân tộc Pà Thẻn đội khăn màu chàm quấn thành nhiều vòng trên đầu. Đó là lối đội khăn chữ nhất quấn thành mái xòe rộng như mũ, hoặc cách đội khăn hình chữ nhân giản đơn hơn cũng tạo thành mái nhô ra hai bên mang tai. Áo có hai loại cơ bản là áo ngắn và áo dài. Áo ngắn xẻ ngực, cổ thấp, màu chàm, cổ làm liền với hai vạt trước. Áo này thường mặc với váy rộng nhiều nếp gấp, màu chàm. Áo dài là loại áo xẻ ngực, có thể gọi là áo lửng, cổ thấp liền hai vạt trước, khi mặc vạt phải đè chéo lên vạt trái, phía dưới của vạt phải nhọn xuống tạo thành vạt chính của thân trước. Ống tay áo và toàn bộ thân áo được trang trí với lối dùng màu nóng sặc sỡ. Áo này mặc với váy hở dệt thêu hoa văn đa dạng hình chữ thập ngoặc, hình quả trám... Giữa eo thân áo được thắt dây lưng là loại được dệt thêu hoa văn. Phụ nữ người dân tộc Pà Thẻn ưa mang nhiều đồ trang sức vòng cổ, vòng tay... Cùng với áo và váy, phụ nữ có loại áo vừa giống cái yếm vừa giống tạp dề. Áo được mang như mang tạp dề nhưng không có công dụng như tạp dề. Màu sắc chủ yếu trên trang phục của phụ nữ là màu đỏ, đen, trắng. Hoa văn chủ yếu được tạo ra bằng dệt.
|