Muỗi sốt rét lai có khả năng kháng với hóa chất tẩm màn
Ngày 14/1/2015. Malaria News - Muỗi sốt rét lai có khả năng khángvới hóa chất tẩm màn (Hybrid malaria mosquito is resistant to bed-net insecticide). Một "siêu muỗi"(super mosquito) lai tạo có khả năng khángvới loại thuốc trừ sâu được sử dụng để tẩm màn ngủ chống sốt rét cứu mạng sống đã xuất hiện ở Mali là một kết quả của sự giao phối của hai loài muỗi sốt rét. Gregory Lanzaro, nhà côn trùng học y khoa và giáo sư tại Đại học California Davis (UC Davis) và lãnh đạo của nhóm nghiên cứu phát hiện ra điều này cho biết họ đang gọi các con muỗi lai (hybrid mosquito) là một "siêu" muỗi vì nó có thể tồn tại khi phơi nhiễm với thuốc trừ sâu được sử dụng để tẩm màn.Ông và nhóm của ông công bố phát hiện của họ trong Kỷ yếu của Viện hàn lâm khoa học Nga (Proceedings of the National Academy of Sciences). Một loài muỗi mới có khả năng kháng với màn chống muỗi tẩm hóa chất đã nổi lên như là một sự lai tạo của hai loài muỗi mang sốt rét GS Lanzaro cho biết nghiên cứu cung cấp bằng chứng thuyết phục rằng một sự thay đổi do con người tạo ra-đó làviệc đưa thuốc trừ sâu vào trong môi trường của những con muỗi mang mầm bệnh sốt rét đã làm thay đổi mối quan hệ tiến hóa của họ và phá vỡ sự “cách ly sinh sản phân tách chúng” (reproductive isolation that separates them). "Những gì chúng tôi cung cấp trong bài báo mới này là một ví dụ về một cơ chế bất thườngđã thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng đề kháng thuốc trừ sâu ở một trong những loài muỗi sốt rét chủ yếu", Giáo sư Lanzaro, người cũng là giám đốc của Phòng thí nghiệm di truyền học vector(Vector Genetics Laboratory) tại UC Vector Davis cho biết thêm, 'sự đưa một gen thích nghi vào một loại gen khác' trùng hợp với sự gia tăng sử dụng màn chống muỗi tẩm hóa chất diệt. Siêu muỗi mà GS Lanzaro và các đồng nghiệp đã xác định là một loài muỗi lai tạo của hai con muỗi sốt rét mang mầm bệnh sốt rét-Anopheles gambiae và Anopheles coluzzii. Trước đâycác nhà côn trùng học nghĩ rằng hai con muỗi này là hai dạng khác nhau của A. gambiae nhưng bây giờ chúng được công nhậnnhư là các loài riêng biệt.Trong nghiên cứu của mình, GS Lanzaro và đồng nghiệp mô tả làm thế nào mà muỗi lai tạo xuất hiện khi một loại trao đổi gengọi là " đưa một gen thích nghi vào một loại gen khác"(adaptive introgression) xảy ra tại cùng một thời điểm khi tăng việc sử dụngmàn chống muỗi được tẩm hóa chất. Sốt rét là một bệnh đe dọa tính mạng do ký sinh trùng Plasmodium đi vào máu người qua các vết đốt của muỗi Anopheles bị nhiễm bệnh,trong cơ thể người ký sinh trùng sẽ nhân lên tại gan và sau đó gây nhiễm các tế bào hồng cầu. Nếu không được điều trị, bệnh sốt rét phá vỡ nguồn cung cấp máu đến các cơ quan quan trọng và cuối cùng có thể dẫn đến tử vong.Bệnh sốt rét giết chết hàng trăm ngàn người mỗi năm, hầu hết là trẻ em ở tiểu vùng Saharan ở độ tuổi dưới 5.Các phương pháp phòng chống sốt rét quan trọng bao gồm điều trị kịp thời và hiệu quả, sử dụng màn chống côn trùng và phun thuốc diệt côn trùng trong nhà. GS Lanzaro cho biết màn tẩm hóa chất diệt đã thực hiện một đóng góp quan trọng trong cuộc chiến toàn cầu chống lại bệnh sốt rét và giúp cứu hàng ngàn, có thể là hàng chục nghìn người chỉ tính riêng ở Malinhưng ông cho rằng ông và nhóm của ông đã không ngạc nhiên khi phát hiện ra kháng thuốc trừ sâu trong muỗi sốt rét. Họ và các nhà khoa học khác đã được xem sự phát triểnđề kháng trong một khoảng thời gian. Ông cho biết thêm: "Gần đây sự đề kháng đã đạt đến một mức độ ở một số địa phương của châu Phivà điều đó dẫn đến sự thất bại của màn chống muỗi nhằm tạo ra sự kiểm soát có ý nghĩa, và ý kiến của tôi là sự đề kháng sẽ tăng lên". Nhu cầu cấp thiết cho các chiến lược mới trong phòng chống bệnh sốt rét(Urgent need for new malaria control strategies)GS Lanzaro thúc giục cần có một nhu cầu cấp bách đối với các chiến lược mới trong phòng chống bệnh sốt rét mới.Các cách thức phòng chống sốt rét khác nhau đang được phát triển. Gần đây, Medical News Today cho biết các nhà nghiên cứu đã phát triển một hợp chất chống sốt rét có tác dụng nhanh chóngnhằm loại bỏ tất cả dấu vết của ký sinh trùng sốt rét ở chuột trong vòng 48 giờ.Các thuốc trừ sâu chống sốt rét khác cũng đang được phát triểnnhư là các tác nhân sinh học sử dụng vi khuẩn và nấm để diệt muỗi và trị liệu di truyền làm thay đổi gen muỗi hoặc là giết chúng hoặc loại bỏ khả năng truyền bệnh sốt rét của chúng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhờ vào sự gia tăng các biện pháp phòng chống sốt rét nên số ca tử vong sốt rét đã giảm đáng kể trên toàn thế giới và các ca sốt rét mới được giảm đều đặn. Ngoài ra, ngày càng có nhiều nước đang hướng tới loại trừ bệnh sốt rét. Trong báo cáo năm 2014, WHO cho biết số ca tử vong do sốt réttrên toàn cầu giảm 47% giai đoạn 2000 đến 2013 nhưngWHO cũng cảnh báo rằng những thành tựu trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét là mong manh và không nhiều hơn ở các nước bị ảnh hưởng bởi Ebola. Trong khi đó, gần đây chúng tôi đã biết được về một nghiên cứu khác làm sáng tỏ về cách muỗi truyền bệnh sốt rét. Viết trên tạp chí Science Express, nhóm nghiên cứu quốc tế mô tả vể việc giải mã trình tự bộ gen của 16 loài Anopheles muỗi cung cấp những manh mối mới về cách chúng thích nghi với con người như là vật chủ chính của bệnh sốt rét.
|
TRANG CHỦ
