|
Các phương pháp phòng chống vector sốt rét mang tính cốt lõi
Phòng chống vector sốt rét là một trong những yếu tố nền tảng của chiến lược phòng chốngsốt rét toàn cầu, các biện pháp phòng chống vector làm giảm hoặc ngăn cản sự lan truyền bệnh khi đảm bảo độ bao phủ và chất lượng kỹ thuật. Phun tồn lưu trong nhà (IRS) và màn tẩm hóa chất tồn lưu lâu (LLINs) là hai biện pháp quan trọng bảo vệ con người không bị các loài muỗi sốt rét (Anopheles) đốt và truyền bệnh. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo các quốc gia có sốt rét lưu hành bảo vệ tất cả mọi người có nguy cơ mắc sốt rét thông qua sử dụng LLINs hay IRS, hay kết hợp cả hai biện pháp (ở những vùng có sốt rét lưu hành nặng, sốt rétgia tăng hoặc xảy dịch). Chiến lược phòng chống vector phải được xem xét thay đổi sự đề kháng với các hóa chất diệt và tiếp cận xử lý vector lồng ghép (IVM) nhằm cải thiện tính hiệu quả, chi phí, sinh thái học và tính bền vững trong phòng chống vector truyền bệnh. Phun tồn lưu hóa chất trong nhà (IRS)IRS làm giảm lan truyền sốt rét bằng cách giảm sự sống sót của muỗi bay vào trong nhà hay khi đậu, liên quan đến phun một liều lượng hóa chất diệt hiệu quả, đặc trưng từ 1 - 2 lần một năm trên bề mặt tường vách trong nhà, nơi muỗi sốt rét hay đậu sau khi đốt người. IRS là phương pháp bảo vệ cộng đồng đạt hiệu quả tối đa, đòi hỏi độ bao phủ cao về không gian và thời gian. Trên toàn cầu, ước tính khoảng 5% dân số nguy cơ được bảo vệ bằng IRS. Hiện nay, WHO (WHOPES) khuyến cáo và đưa ra kế hoạch đánh giá 12 loại thuốc diệt thuộc 4 nhóm hóa chất dùng để phun tồn lưu. Chương trình phòng chống sốt rét quốc gia cần chọn lựa các thuốc diệt cho một vùng dựa trên hiệu quả tồn lưu của thuốc, giá cả, độ an toàn, loại bề mặt được phun và cập nhật các dữ liệu về sự đề kháng hóa chất diệt. DDT có hiệu quả tồn lưu kéo dài hơn 6 thángtiếp tục được sử dụng rộng rãi trong phun tồn lưu, tuy nhiên sử dụng DDT trong nông nghiệp đã bị cấm theo hiệp ước Stockholm về ô nhiễm các chất hữu cơ khó phân hủy. Các quốc gia sử dụng DDT với hướng dẫn và khuyến cáo của WHO, hiệp ước Stockholm được đáp ứng cho đến khi có một hóa chất lựa chọn sẵn có tại địa phương đảm bảo cho việc chuyển đổi bền vững từ DDT. Chỉ dẫn của WHO về DDT (2011) liên kết với trang này. Màn tẩm hóa chất tồn lưu dài lâu (LLINs)LLINs có thời gian tồn lưu dài hơn màn tẩm hóa chất theo quy ước, nhưng vẫn cần được thay thế đều đặn. LLINs cung cấp cả rào cản cơ học và ảnh hưởng diệt nhằm làm giảm sự tiếp xúc muỗi-người, có ảnh hưởng quan trọng khi cộng đồng sử dụng dẫn đến việc diệt muỗi trên diện rộng. Trong hai năm qua (2000-2012), tỷ lệ hộ gia đình sở hữu ít nhất một màn ở vùng cận Saharan-châu Phi gia tăng từ 3% - 53%, tuy nhiên số lượng màn được phân phối tới khu vực này giảm đáng kể báo hiệu khả năng tái diễn sốt rét trong những năm sắp đến, trừ phi các hành động khẩn cấp được thực hiện.  | (ảnh internet minh họa) |
Xử lý muỗi đề kháng với hóa chất diệt Muỗi đề kháng với các thuốc diệt sử dụng trong y tế công cộng đã được xác định ở 64 quốc gia trên thế giới, ảnh hưởng đến tất cả các loài vector chính và các nhóm thuốc diệt. Hầu hết các quốc gia bị ảnh hưởng là do không tiến hành thử nghiệm thường quy đầy đủ, đồng nghĩa với hiểu biết về mức độ kháng thuốc diệt không toàn diện; do đó các quốc gia lưu hành được hối thúc vạch ra và thực hiện các chiến lược xử lý kháng hóa chất diệt toàn diện, đảm bảo giám sát sự đề kháng của muỗi truyền bệnh kịp thời. Tài liệu Kế hoạch toàn cầu xửlý đề kháng thuốc diệt trong phòng chống vector sốt rét (GPIRM) của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), xuất bản tháng 5/2012 bao gồm một kế hoạch toàn cầu các hành động cho các đối tác tham gia cuộc chiến chống bệnh sốt rét, các khuyến cáo kỹ thuật toàn diện xử lý sự đề kháng hóa chất diệt ở các tình huống khác nhau, kể cả sử dụng sự xoay vòng các thuốc diệt trong phun tồn lưu.
|
TRANG CHỦ
