 |
| Dịch sốt vàng da lan truyền ở Sudan- Ảnh: Reuters |
Vẽ bản đồ sự khác biệt về gen của muỗi truyền bệnh sốt vàng da, sốt rét
Ngày 17/6/2014 - Các nhà côn trùng học đã phát triển một bản đồ nhiễm sắc thể khoảng một nửa bộ gen của muỗi Aedes agypti, loài trung gian chính truyền bệnh sốt xuất huyết và sốt vàng da. Với bản đồ này, các nhà nghiên cứu có thể so sánh tổ chức nhiễm sắc thể và sự tiến hóa giữa loài muỗi này với trung gian chính truyền bệnh sốt rét và biểu đồ cách để phòng ngừa các căn bệnh này. “Mặc dù nhìn hơi giống nhau nhưng những con muỗi này tách nhau ra cách đây khoảng 150 triệu năm trước, vì vậy chúng có gen xa nhau hơn con người và voi", Maria Sharakhova, một nhà khoa học nghiên cứu tại trường Đại học Nông nghiệp và Khoa học đời sống, Việnkhoa học đời sống Fralin và là điều tra viên chính của nghiên cứu được công bố trên BMC Biology và nhấn mạnh ở Tạp chí Biome. Theo các nhà nghiên cứu, bộ gen của muỗi sốt rét rõ ràng chia thành các buồng gen giàu và buông gen nghèo, trong khi bộ gen của muỗi sốt vàng không có sự khác biệt như vậy, nghiên cứu hỗ trợ sự quan sát xác định giới tính cũng được xử lý khác nhau ở hai loài muỗi mà có thể là hữu ích trong việc xây dựng các biện pháp phòng ngừa. Trong muỗi sốt rét, nhiễm sắc thể X và Y xác định giới tính nhưng trong con muỗi sốt vàng da, giới tính ở muỗi đực được xác định chỉ bằng một vị trí nhỏ trên nhiễm sắc thể 1. Mặc dù có những khác biệt này, nhiễm sắc thể X về giới tinh trong muỗi sốt rét và nhiễm sắc thể 1 trong muỗi gây sốt vàng phát triển nhanh hơn nhiều so với các nhiễm sắc thể khác, có nghĩa là phân khúc quy định giới tính của nhiễm sắc thể 1 có thể ảnh hưởng đến tốc độ của sự thay đổi. Phát hiện này có ý nghĩa bởi vì chỉ có muỗi cái đốt và truyền các bệnh truyền nhiễm. Hiểu được cơ chế của các nhiễm sắc thể giới tính có thể giúp đỡ để điều khiển tỷ lệ giới tính ở muỗi và làm giảm lây truyền bệnh. \ Sharakhova nói rằng:"Sự phát triển của các phương pháp tiếp cận mới để kiểm soát dịch bệnh chắc chắn sẽ thành công hơn nếu chúng ta hiểu rõ hơn về sự khác biệt và tương đồng trong bộ gen của các vector gây sốt vàng và sốt rét". Mặc dù bộ gen của muỗi sốt vàng được xuất bản năm 2007 thì việc thiếu một bản đồ bộ gen tự nhiên một cách chi tiết ngăn chặn các nhà nghiên cứu từ việc phân tích các thành phần di truyền nhiễm sắc thể và tiến hóa. Kích thước lớn của bộ gen muỗi sốt vàng bằng khoảng một phần ba kích thước bộ gen của con người và lớn hơn 5 lần so với bộ gen của muỗi sốt rét làm phức tạp thêm các nỗ lực trong việc lập bản đồ gen. Igor Sharakhov, Phó giáo sư côn trùng học tại Trường Đại học Nông nghiệp và Khoa học đời sống, Viện Khoa học đời sống Fralin và là đồng tác giả nghiên cứu cho biết: "Bản đồ gen tự nhiên phát triển trong nghiên cứu này sẽ hướng dẫn những nỗ lực để cải thiện đáng kể việc lắp ráp bộ gen của muỗi sốt vàng da và sẽ tạo điều kiện cho các nghiên cứu tiên tiến hơn của tổ chức bộ gen và sự tiến hóa của nhiễm sắc thể ở muỗi". Các tác giả nghiên cứu khác bao gồm Vladimir A. Timoshevskiy, nhà nghiên cứu sau tiến sĩ ngành côn trùng học tại trường Đại học Nông nghiệp và Khoa học đời sống; Nicholas Kinney của Leesburg, Virginia, sinh viên đại học về di truyền học, công nghệ sinh học và chương trình sinh học tính toán ở Viện công nghệ Virginia; Zhijian Tu, giáo sư hóa sinh tại trường Đại học Nông nghiệp và Khoa học đời sống; Chunhong Mao, chuyên gia cao cấp về dự án liên kết tại Viện công nghệ sinh học Virginia; David W. Severson, giáo sư khoa học sinh học tại Viện Y tế toàn cầu Eck của Đại học Notre Dame và Becky S. deBryun, kỹ thuật viên trong phòng thí nghiệm Severson.
|
TRANG CHỦ
