 |
| Các tấm thẻ của WHO đã được phân phát nhằm nâng cao nhận thức trong phòng chống các bệnh lây truyền do vector |
Sốt rét quay trở lại Venezuela và nghiên cứu loại trừ bệnh sốt rét ở Namibia
Sốt rét quay trở lại Venezuela sau nửa thế kỷCác quan chức kêu gọi sự ủng hộ chính trị trong bối cảnh lo ngại mùa mưa sẽ gây ra sự lây lan dịch bệnh bị đẩy tới các thành phố nghèo nàn. Bệnh sốt rét đang trở lại tại Venezuela, lần đầu tiên trong 50 năm qua căn bệnh được gieo rắc bởi muỗi lây từ các cộng đồng sống ở rừng núi đến các trung tâm đô thị nhộn nhịp. Các chuyên gia y tế cho rằng sự hồi sinh của bệnh sốt rét có thể phải mất ít nhất hai năm mới làm đảo ngược được nó.Ngoài các ca bệnh lẻ tẻ ở trong các khu vực khai thác mỏ ở vùng sâu, vùng xa, Venezuela đã tuyên bố quốc gia này không còn bệnh sốt rét trong những năm 1960s. Điều này theo sau một nỗ lực dài một thập kỷ bao gồm phun hợp chất hóa học DDT trên diện rộng, các chiến dịch giáo dục và một sáng kiến của chính phủ dẫn đến cải thiện hệ thống nước thải và nhà ở. Nhiều cán bộ y tế bị phân cực về vấn đề này, quốc gia Nam Mỹ giàu dầu mỏ này tin rằng trở ngại lớn nhất để loại trừ căn bệnh này có thể là một vấn đề mang tính chính trị. "Trừ khi có một nỗ lực phối hợp giữa chính phủ và lĩnh vực y tế công cộng nếu không vấn đề sẽ phát triển theo cấp số nhân", Tiến sĩ Gustavo Villasmil-Bộ trưởng Y tế, người lãnh đạo phe đối lập ở bang Miranda cho biết. Tại Quilombo, một cộng đồng sống dưới các căn nhà lợp mái tôn cách thủ đô Venezuela, Caracas 45 km, Javier Parra vẫn chưa hoàn toàn hồi phục-ông ta là trường hợp thứ hai được xác định là bị nhiễm sốt rét trong khu vực, cơn sốt đã thuyên giảm nhưng khuôn mặt của ông vẫn còn hốc hác và cơ thể thì gầyđi, "Tôi vẫn chưa thể trở lại làm việc" ông nói. Theo Bộ Y tế, kể từ ca bệnh sốt rét đô thị đầu tiên được báo cáo vào tháng 12/2013, đã có 22.831 ca sốt rét trên toàn quốc với 22.000 từ tháng 1/2013. Cho đến gần đây, bệnh chỉ giới hạn ở Bol?vảr và Amazonas tại Brazil, các tiểu bang vùng Amazon, nơi có hoạt động khai thác mỏ bất hợp pháp tràn lan và sốt rét đã không được loại trừ. Chủng gây bệnh ở Miranda, mặc dù không gây chết người nhưng đã gây ra sự báo động bởi vì không biết rõ tại sao căn bệnh này được đưa vào đây. Theo Tiến sĩ Oscar Noya từ Trung tâm Nghiên cứu về bệnh sốt rét (Centre for Studies in Malaria) thì sự gia tăng hoạt động khai thác mỏ bất hợp pháp đã góp phần vào sự lây lan của bệnh sốt rét: "Thợ mỏ liên tục trở về quê nhà của họ, một trường hợp nhập khẩu nhanh chóng dẫn đến nhiều trường hợp ở đó, lần lượt tiếp tục nhân lên nếu vector [muỗi] tìm thấy các điều kiện môi trường thích hợp". Trong vòng 5 tháng kể từ khi ca sốt rét đô thị đầu tiên được báo cáo, Villasmil đã tháo nước bề mặt đứng yên là nơi ký sinh trùng phát triển mạnh. Nhóm của ông đã khử trùng khu vực, đường trải nhựa, phân phối màn chống muỗi được tẩm hóa chất và loại bỏ khu vực sinh sản truyền thống của côn trùng, chẳng hạn nhưnước chảy chậm hoặc vẫn còn nước trong bất cứ thứ gì từ suối bị ô nhiễm tới lốp xe bị bỏ hoang. Những nỗ lực của ông đã được đền đáp, không có trường hợp mới được báo cáo trong hơn 2 tháng nhưng với mùa mưa chỉ cần vài tuần liên tục, Villasmil lo ngại công việc của mình một cách nhanh chóng có thể bị bỏ dở. Lở đất đi kèm với mưa bão nhiệt đới thường làm cho hàng ngàn người vô gia cư và buộc phải tìm nơi trú ẩn trong các khu định cư không chính thức, điều kiện chật chội và bẩn thỉu là môi trường sống lý tưởng của muỗi. Một rào cản lớn nhất đối với nỗ lực thanh toán bệnh sốt rét mà một bác sĩ nói là có ít đức tin để vượt qua là thiếu ý chí chính trị để giải quyết cuộc khủng hoảng y tế lớn hơn đang ấp ủ ở Venezuela: "Có một mệnh lệnh rõ ràng từ Bộ y tế là không tổ chức các cuộc họp với các đội y tế có thể làm việc ở các bang do phe đối lập lãnh đạo". Việc phân chia giữa các sở y tế kình địch khoét sâu thêm đến nỗi ngay cả những công bố chính thức các trường hợp sốt rét cũng có sự khác nhau đáng kể, Bộ Y tế cho biết con số đó là không có giá trị cho bình luận và có chỉ có 17 trường hợp mắc bệnh sốt rét ở Miranda. Sốt rét không chỉ là bệnh tái xuất hiện ở Venezuela trong những năm gần đây mà cả sốt xuất huyết, leishmaniasis và bệnh lao cũng xuất hiện trở lại. "Đổ lỗi cho muỗi là thiển cận, bệnh sốt rét đã quay trở lại vì nhà nước không cung cấp nhà ở khang trang cho những người nghèo nhất bởi vì nhà nước không còn nghĩ về kế hoạch y tế trong dài hạn và bởi vì sự khác biệt về chính trị đang diễn ra", Villasmil nói. Nghiên cứu loại trừ bệnh sốt rét ở NamibiaUCSF tham gia đối tác nghiên cứu nhằm loại trừ bệnh sốt rét ở Namibia(UCSF Joins Research Partnership to Eliminate Malaria in Namibia)Ngày 24/4/2014. Tập đoàn y tế toàn cầu (Global Health Group) tại Đại học California San Francisco (UCSF) kỷ niệm về sự thành công của Namibia, nơi số ca mắc bệnh sốt rét đã giảm 98% trong thập kỷ qua.Năm 2003, Namibia có 450.000 trường hợp mắc bệnh sốt rét nhưng vào năm 2013, con số đó giảm xuống còn 2.500 ca. Quốc gia này hiện nay đang trên đà trở thành quốc gia không còn bệnh sốt rét vào năm 2020.Căn bệnh chết người này, gây ra bởi ký sinh trùng được truyền từ người sang người qua muỗi, bây giờ được tìm thấy chủ yếu ở khu vực phía Bắc của Namibia.Chương trình Quốc gia về phòng chống các bệnh do vector truyền (National Vector-borne Disease Control Program_NVDCP ) tại Bộ Y tế và dịch vụ xã hội Namibia thực hiện phòng chống sự lây truyền sốt rét có hiệu quả với các can thiệp như phun thuốc trừ sâu tại nhà ở, phân phối màn chống muỗi được tẩm hóa chất diệt, sử dụng các xét nghiệm bệnh sốt rét có thể cho kết quả chính xác trong vòng 15 phút và phân phối các loại thuốc diệt ký sinh trùng sốt rét.Sáng kiến loại trừ bệnh sốt rét (Malaria Elimination Initiative) của Tập đoàn y tế toàn cầu UCSF đang hợp tác với Trung tâm nghiên cứu đa ngành (Multidisciplinary Research Centre) tại Đại học Namibia, Quỹ Novartis về phát triển bền vững (Novartis Foundation for Sustainable Development), Trường Đại học Vệ sinh và Y học Nhiệt đới (School of Hygiene and Tropical Medicine) London, Sáng kiến tiếp cận sức khỏe (Health Access Initiative) của Bill Clinton và những tổ chức khác để nghiên cứu các can thiệp và chiến lược mới mà NVDCP có thể sử dụng để giũ sạch các túi lây truyền bệnh còn lại và loại trừbệnh sốt rét vào năm 2020. Các thành viên của hợp tác nghiên cứu này sẽ làm việc cùng nhau nhằm tăng cường hệ thống giám sát bệnh sốt rét quốc gia, tìm hiểu thêm cách thức làm thế nào để loạibỏ các ổ chứa lây nhiễm còn lạitrong khu vực Zambezi và hiểu biết về những yếu tố nguy cơ có liên quan đến sự lan truyền bệnh sốt rét. Ban chỉ đạo hợp tác nghiên cứu sốt rét gặp hiệu trưởng và phó hiệu trưởng của Đại học Namibia. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính có 3,3 triệu sinh mạng trên toàn cầu đã được cứu sống kể từ năm 2000 thông qua các nỗ lực phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét, tỷ lệ tử vong đã được cắt giảm gần một nửa. Tập đoàn y tế toàn cầu UCSF nhận được một khoản trợ cấp 15 triệu đô la (USD) từ Quỹ Bill & Melinda Gates vào tháng 12/2013 để giúp đỡ cho gần 30 quốc gia loại trừ bệnh sốt rét bên trong lãnh thổ của họ. Trong năm 2012, ước tính có khoảng 207 triệu người bị bệnh sốt rét, và 627.000 người chết chủ yếu là trẻ em dưới 5 tuổi ở vùng cận Saharan châu Phi; trong năm 2013, có 97 quốc gia vẫn còn lan truyền bệnh sốt rét. Áp dụng nghiên cứu để loại trừ bệnh sốt rét ở Namibia (Applying Research to Malaria Elimination in Namibia) NVDCP, UCSF và các đối tác đã làm việc trong khu vực Ohangwena và Omusati kể từ năm 2012 để tiến hành nghiên cứu tương tự nhằm tìm hiểu về sự lây truyền bệnh sốt rét. Kết quả ban đầu từ nghiên cứu ban đầu cho thấy những người bị nhiễm bệnh sốt rét có nhiều khả năng là nam giới trẻ, những người gần đây đã đi du lịch đến các khu vực có nhiều bệnh sốt rét hơn và những người sống gần với người bị nhiễm bệnh sốt rét. Thường thì những người hàng xóm nhiễm sốt rétvà các thành viên trong hộ gia đình không có dấu hiệu và triệu chứng bởi vì số lượng ký sinh trùng lây nhiễm cho họ là rất thấp, những cá nhân "không có triệu chứng này" (asymptomatic) đặt ra một thách thức mới cho NVDCP trong việc đạt được việc loại trừ bệnh sốt rét bởi vì gặp nhiều khó khăn để xác định. Để giải quyết những thách thức này, NVDCP đã thực hiện một chiến lược mới gọi là phát hiện trường hợp tái nhiễm (reactive case detection), đòi hỏi cán bộ y tế theo dõi mọi trường hợp mắc bệnh sốt rét để xác định nơi nhiễm trùng đến từ đâu và liệu nó đã lây lan đến những người khác. Bắt đầu từ tháng 5/2014, các đối tác nghiên cứu sẽ bắt đầu hỗ trợ NVDCP ở Zambezi để đảm bảo rằng tất cả các trường hợp sốt rét được báo cáo. Các thành viên của nhóm nghiên cứu sẽ làm việc cùng với nhân viên NVDCP tiến hành phát hiện ca bệnh tái nhiễm và vẽ bản đồ từng trường hợp được báo cáo với các công nghệ điện thoại di động nhằm hiểu rõ hơn nơi bệnh sốt rét xảy ra. Thông tin này sẽ được sử dụng để giúp NVDCP và các đối tác nghiên cứu hiểu rõ hơn cách thức lây nhiễm bệnh sốt rét ở khu vực Zambezi và cuối cùng chọn ra các chiến lược hiệu quả và hiệu lực nhất để loại trừ bệnh sốt rét. Nghiên cứu đột phá này không chỉ cung cấp các câu trả lời cho các câu hỏi quan trọng nhằm loại trừ bệnh sốt rét ở Namibia mà còn tạo ra sự hiểu biết hữu ích cho các nước khác, những quốc gia đang tìm kiếm các cách thức trong việc loại trừ bệnh sốt rét. Tập đoàn y tế toàn cầu, một bộ phận của Khoa học Y tế toàn cầu UCSF là một "cỗ xe tăng hành động" (action tank) dành riêng cho sự chuyển dịch cách tiếp cận mới thành hoạt động trên quy mô lớn để cải thiện cuộc sống của hàng triệu người. Sáng kiến loại trừ bệnh sốt rét của Tập đoàn cung cấp nghiên cứu và vận động hỗ trợ cho các nước đang hướng tới một con đường dựa trên bằng chứng nhằm loại trừ bệnh sốt rét.
|
TRANG CHỦ
