|
Các nhà khoa học kết hợp dữ liệu giám sát và môi trường để dự đoán sự bùng phát dịch bệnh sốt rét ở Ethiopia
Đối phó với bệnh sốt rét là một thực tế của cuộc sống cho hơn 91 triệu người Ethiopia, mỗi năm có 4 đến 5 triệu người bị nhiễm sốt rét, một trong những vấn đề sức khỏe lớn nhất ở quốc gia nghèo khổ này. "Tôi bị ốm hai lần một năm" Woubet Alemu hồi tưởng, một nghiên cứu sinh tiến sĩ Đại học bang South Dakota và là một người gốc Ethiopia. Bệnh do muỗi truyền gây ra đau đầu, ớn lạnh và nôn mửa. Mẹ kế Alemu bị sốt rét sau khi sinh con, vào thời gian này gia đình đưa bà đến bệnh viện cách xa 18 dặm, và đã quá muộn, bà qua đời trong vòng một tuần. Tỷ lệ mắc bệnh sốt rét ở quốc gia này rất cao khi anh ta còn là một đứa trẻ, sau đó nó giảm mạnh nhưng trong vòng vài năm qua bệnh sốt rét đã trở nên phổ biến hơn, Alemu giải thích. Mặc dù có những cải thiện trong hệ thống chăm sóc sức khỏe nhưng giao thông vận tải và nghèo đói làm cho cuộc chiến chống lại căn bệnh theo mùa gặp nhiều thử thách, theo Michael Wimberly, nhà khoa học cao cấp tại Trung tâm Khoa học thông tin địa lý (Geographic Information Science Center of Excellence). Trong suốt một giai đoạn 5 năm, ngân quỹ tài trợ 1.7 triệu đô la từ Viện Y tế quốc gia (National Institutes of Health), ông ta và một nhóm các nhà khoa học South Dakota sẽ kết hợp dữ liệu môi trường thu thập được thông qua các hình ảnh vệ tinh trái đất và dữ liệu giám sát từ các chuyên gia y tế công cộng trong khu vực Amhara của Ethiopia để dự đoán dịch bệnh sốt rét. Đối phó với nguy cơ cao trong khi nguồn lực hạn chế Khu vực Amhara có hơn 17 triệu người, 90% sống ở nông thôn với hầu hết những người sống ở đây tham gia vào canh tác tự cung tự cấp cấp. Alemu và gia đình đã làm nông trong khu vực Amhara qua nhiều thế hệ, cho biết các hạt ngũ cốc mà họ trồng được sử dụng để nuôi gia đình: "Chúng tôi không có đủ tiền sau mùa vụ, kết quả là không thể trả tiền thuốc men”. Wimberly, người đã làm việc về các hệ thống cảnh báo sớm về virus Tây sông Nile (West Nile Virus) và bệnh sốt rét nói: “Khu vực này là một trong những vùng có gánh nặng sốt rét cao nhất trong cả nước". Các thành viên của đội khác là nhà khoa học cao cấp Geoffrey Henebry, nhà khoa học máy tính SDSU Yi Liu và Gabriel Senay, một nhà khoa học vật lý nghiên cứu tại Trung tâm khoa học và khảo sát địa chất tài nguyên quan sát trái đất (Geological Survey Earth Resources Observation and Science Center) tại Hoa Kỳ, thường được gọi là EROS. Senay cũng là một người có nguồn gốc Ethiopia. Xem xét đến nguồn lây nhiễm (Considering source of infection) Chỉ có một giống muỗi là Anopheles, mang ký sinh trùng sốt rét Plasmodium, Wimberly giải thích. Ông và nhóm của ông xem xét các yếu tố như nhiệt độ và lượng mưa, là các yếu tố có ảnh hưởng đến quần thể muỗi. Theo Alemu, thời gian cao điểm lan truyền bệnh sốt rét trùng với mùa cấy trồng-từ tháng tư đến tháng sáu và mùa thu hoạch-từ tháng chin đến tháng mười hai. "Đó là một bệnh của vùng nông thôn," Wimberly nói. Ethiopia có khí hậu gió mùa nên muỗi bị hạ gục trong mùa khô và sau đó phải xây dựng các quần thể của chúng một lần nữa khi những cơn mưa đến, Wimberly lưu ý. Nhóm của ông đã phát hiện ra rằng những gì xảy ra vào đầu mùa mưa cung cấp một số chỉ số dài hạn về khả năng lan truyền do muỗi. Tuy nhiên, ông cảnh báo: "khí hậu không phải là yếu tố quyết định, vì vậy chúng tôi có thể không luôn luôn nhận được dự đoán chính xác", nếu ký sinh trùng sốt rét không hiện diện thì dù chỉ số muỗi có cao một mình cũng sẽ không dẫn đến một vụ dich, nhưng một cái gì đó phải được theo dõi, khi người lao động bị nhiễm di chuyển từ vùng đồng bằng đến vùng cao nguyên "có thể đó là mồi lửa để bắt đầu đám cháy" (that can be the ignition to start the fire). Theo dõi các trường hợp mắc sốt rét (Trackingmalariacases) Theo Wimberly: Dự án này sẽ sử dụng một cách tiếp cận theo hai hướng duy nhất. Công cụ phần mềm dự đoán sẽ được sử dụng kết hợp lưu trữ dự liệu về môi trường trực tuyến lớn từ các hình ảnh vệ tinh trái đất với số liệu thống kê bệnh từ các quan chức y tế công cộng Ethiopia thông qua sự hợp tác với Văn phòng Y tế khu vực (Regional Health Bureau) Amhara, Bộ Y tế và sức khỏe Liên bang (Federal Ministry of Health and the Health), Hiệp hội phát triển và chống bệnh sốt rét (Development and Anti-Malaria Association), một tổ chức phi chính phủ địa phương. Theo Alemu, người đã từng làm tình nguyện viên cho các tổ chức viện trợ cho biết Hiệp hội Chống sốt rét tìm kiếm nhằm cung cấp thuốc miễn phí cho người dân. "Bằng cách theo dõi các trường hợp sốt rét khi chúng xảy ra, chúng ta có thể tìm kiếm sự bất thường hoặc đột biến trong dữ liệu ca bệnh, các chỉ số của một dịch bệnh lớn hơn hoặc lên đỉnh điểm" Wimberly chỉ ra. Tuy nhiên, dữ liệu ca bệnh một mình nó không cung cấp nhiều về thời gian từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc cho các biện pháp phòng ngừa. Các nhà nghiên cứu luôn chia sẻ thông tin của họ với những người quản lý tình trạng khẩn cấp nhưng Wimberly nói: "Ý tưởng của chúng tôi là kết hợp dữ liệu về môi trường và bệnh tật trong một hệ thống lồng ghép, chúng tôi mang [các chuyên gia y tế công cộng] tới bàng ở phía trước và họ dạy cho chúng tôi những gì họ cần". Với phương pháp này, các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ "đưa ra một cái gì đó thực tế hơn và có thể sử dụng hơn chúng ta đã thấy trong quá khứ". Sự hợp tác này sẽ giúp các nhà quản lý tình trạng khẩn cấp quyết định những gì họ sẽ làm gì nếu họ có một thời gian hướng dẫn là 6 tháng, 3 tháng hoặc thậm chí 1 tháng. "Đó là một phần cơ bản của nghiên cứu, thực hiện các mô hình và liên kết chúng với sự hỗ trợ quyết định", Wimberly lưu ý. Sau đó, cơ quan y tế công cộng có thể huy động các nguồn lực để chống lại bệnh sốt rét ở đâu và khi nào nó có khả năng xảy ra và cuối cùng cứu mạng sống con người.
|
TRANG CHỦ
